รูปแบบทำนองเพลงบอก กรณีศึกษา “เพลงบอกสุรินทร์ (ศิษย์สร้อยเสียงเสนาะ) จันทร์ทอง”

บทคัดย่อ

เพลงบอกเป็นวรรณกรรมที่ชาวภาคใต้นิยมเล่นกันอย่างแพร่หลายโดยเฉพาะจังหวัดนครศรีธรรมราช มีศิลปินเพลงบอกที่มีชื่อเสียงมากมายเพลงบอกสุรินทร์ (ศิษย์สร้อยเสียงเสนาะ) จันทร์ทอง เป็นศิลปินเพลงบอกที่ได้รับความนิยมและมีผลงานเชิงประจักษ์ ดังสะท้อนจากรางวัลต่าง ๆ ได้แก่ รางวัลศิลปินพระพิฆเนศทองคำ ได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี เมื่อปี พ.ศ.2541 โล่เกียรติยศจากสำนักพิมพ์หนังสือพิมพ์ไทยรัฐทั้งเคยได้รับรางวัลชนะเลิศการประชันเพลงบอกอีกหลายเวที ท่วงทำนองของเพลงบอกสุรินทร์ยังมีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว จากการศึกษาด้วยรูปแบบการวิเคราะห์สังคีตลักษณ์ดุริยางค์ไทย พบว่าทำนองเพลงบอกมีการใช้บันไดเสียงแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือบันไดเสียงที บันไดเสียงฟา และบันไดเสียงซอลส่วนช่วงเสียงของเพลงบอกพบว่ามีการใช้เสียงต่ำสุดในกลุ่มบันไดเสียงทีคือเสียงซอลต่ำ และเสียงสูงสุดในบันไดเสียงซอล คือเสียงซอลสูง ด้านจังหวะพบว่ามีการใช้จังหวะปกติทั่วไปคือแบ่งออกเป็นจังหวะเบาและจังหวะหนัก กล่าวคือจังหวะตกหรือจังหวะหนักอยู่ในตำแหน่งตัวโน้ตที่ 2 และ 4 ของห้องเพลงส่วนจังหวะเบาหรือจังหวะยกอยู่ในตำแหน่งตัวโน้ตที่ 1 และ 3 ของห้องเพลงพื้นผิวในการขับร้องเพลงบอกพบว่ามีลักษณะการร้องแบบทำนองเดียวด้านการประสานพบจากการร้องประสานระหว่างแม่เพลงกับลูกคู่ ส่วนสังคีตลักษณ์ของเพลงบอกมีลักษณะเป็นเพลงทำนองเดียว