นาฏศิลป์สร้างสรรค์ชุดฉุยฉายขุนแผนแสนสะท้าน

บทคัดย่อ

การสร้างสรรค์นาฏศิลป์เรื่อง “นาฏศิลป์สร้างสรรค์ชุดฉุยฉายขุนแผนแสนสะท้าน” มีวัตถุประสงค์คือใช้วิธีการวิจัยเชิงพรรณา 1) เพื่อศึกษาประวัติของตัวละครขุนแผน ซึ่งเป็นพระเอก ในวรรณคดีเรื่องขุนช้างขุนแผน 2) เพื่อศึกษาประวัติ ของการรำฉุยฉาย และออกแบบสร้างสรรค์ชุดรำขึ้นใหม่ในชุดฉุยฉายขุนแผนแสนสะท้าน ผลการวิจัยพบว่า 1) เรื่องขุนช้างขุนแผนเป็นเรื่องจริงที่เกิดขึ้นสมัยกรุงศรีอยุธยา เป็นเรื่องราวของขุนแผน ซึ่งเป็นนายทหารที่จงรักภักดี ต่อพระมหากษัตริย์ เมื่อแต่งงานแล้วได้ถูกใช้ให้นำทัพไปรบเมืองเชียงทอง ขุนช้างได้ทำอุบายแย่งชิงนางวันทองไป ขุนแผนกลับมาจึงขี่ม้าสีหมอกไปยังเรือนขุนช้างเพื่อลักพานางวันทองกลับคืน นับว่าเป็นเรื่องราวที่สนุกสนาน และได้เล่าสืบทอดต่อมาในรูปการขับเสภาจนถึงนำไปแสดงเป็นละคร 2) ประวัติของการรำฉุยฉาย พบว่าเดิมเป็นเพลงร้องเล่นของชนชาวบ้านสมัยกรุงศรีอยุธยา ต่อมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์มีผู้นำมาร้องเล่นในราชสำนัก หลังจากขับเสภาจบแล้ว ทำให้เห็นว่าเพลงฉุยฉายเป็นเพลงสำหรับความสุขใจ ในสมัยรัชกาลที่ 4 จึงนำมาใส่ไว้ในการแสดงเบิกโรงละครผู้หญิง และในสมัยต่อมาได้รับความนิยมนำมาแทรกไว้ในโขนละครเพื่อแสดงถึงความสุขใจ เมื่อตัวละครแปลงกาย หรือแต่งกายได้อย่างสวยงาม จากเหตุผลนี้จึงเกิดเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้วิจัยออกแบบท่ารำฉุยฉายขึ้นมาใหม่ คือชุด “ฉุยฉายขุนแผนแสนสะท้าน” โดยออกลีลาท่ารำผสมท่าทางที่เป็นธรรมชาติของมนุษย์ และได้ปรับเปลี่ยน จากการรำฉุยฉายดั้งเดิมมาเป็นการเล่าประวัติของขุนแผน ซึ่งประสบทั้งความสุขความทุกข์ นอกจากนั้นยังเป็นการรำคู่ระหว่างคน (ขุนแผน) กับม้า (ม้าสีหมอก) ผลการวิจัยได้นำออกแสดงให้ประชาชนชมและได้รับการยอมรับว่าเป็นนาฏศิลป์ที่สวยงามเหมาะแก่การอนุรักษ์