การศึกษาพฤติกรรมทศกัณฐ์จากวรรณกรรมสู่การแสดง: ทศกัณฐ์เกี้ยวนางเบญกาย

บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1.ศึกษาประวัติความเป็นมาและพฤติกรรมของทศกัณฐ์ที่ปรากฏในวรรณกรรมเรื่องรามเกียรติ์ 2.ศึกษากระบวนท่ารำที่แสดงออกถึงพฤติกรรมการเกี้ยวของทศกัณฐ์ในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุดทศกัณฐ์เกี้ยวนางเบญกายและ 3.วิเคราะห์โครงสร้างและกระบวนท่ารำในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ชุดทศกัณฐ์เกี้ยวนางเบญกายตามแนวทางอาจารย์จตุพร รัตนวราหะ วิธีดำเนินการวิจัยด้วยกระบวนการการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษารวบรวมข้อมูลจากเอกสารตำรา และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง สัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ ฝึกปฏิบัติกระบวนท่ารำชุดทศกัณฐ์เกี้ยวนางเบญกายและจัดประชุมสนทนากลุ่ม ผลการวิจัยพบว่า ทศกัณฐ์ในอดีตชาติชื่อนนทกเป็นยักษ์มีหน้าที่ในการเฝ้าประตู มาเกิดใหม่ชื่อว่าทศกัณฐ์เป็นบุตรของนางรัชดาและท้าวลัสเตียน  พฤติกรรมของทศกัณฐ์ที่พบจากบทวรรณกรรมรามเกียรติ์ฉบับพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกได้แก่ พฤติกรรม  ความรัก ความโลภ ความโกรธและความหลงกระบวนท่ารำที่แสดงออกถึงพฤติกรรมการเกี้ยวของทศกัณฐ์ในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุด ทศกัณฐ์เกี้ยวนางเบญกาย พบว่ากระบวนท่ารำแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะได้แก่กระบวนท่ารำที่แสดงพฤติกรรมภายใน ได้แก่ กิริยาการเขินอาย กระบวนท่ารำที่แสดงพฤติกรรมภายนอก ได้แก่ ท่าเกี้ยว ท่าโลม เป็นต้น โครงสร้างกระบวนท่ารำตามแนวทางของอาจารย์จตุพร  รัตนวราหะ ประกอบด้วย 3 ลักษณะ คือ กระบวนท่ารำตีบทตามคำร้อง กระบวนท่ารำการตีบทในท่าเชื่อมท้ายบทและรำทวนบทร้องด้วยทำนองเพลง