นางบุษมาลี: บทบาทตัวละครหญิงในละครนอกแบบหลวง เรื่องพระสมุท

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งนำเสนอประวัติ คุณลักษณะ และบทบาทของนางบุษมาลี โดยศึกษาจากเอกสาร ตำรา และบทละครเรื่องพระสมุท พระราชนิพนธ์ในกรมพระราชวังบวรวิชัยชาญ ผลการศึกษาพบว่านางบุษมาลี เป็นพระราชธิดาบุญธรรมของท้าวรณจักรและนางวรรณสูร มีคุณลักษณะสิริโฉมงดงามทั้งหน้าตาและรูปร่าง มีสำเนียงเสียงไพเราะ อันเป็นลักษณะของหญิงสาวในอุดมคติ ทั้งเป็นผู้มีสติปัญญาเฉียบแหลม สามารถแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้อย่างดี โดยอาศัยกลมารยาหญิงเพื่อรักษาตนและคนรักให้รอดพ้นจากอันตรายที่เกิดขึ้นอย่างกล้าหาญ แสดงให้เห็นว่านางบุษมาลีได้รับการศึกษาเป็นอย่างดี จึงคิด เจรจา และวิเคราะห์เพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ ได้ด้วยตนเอง ซึ่งต่างจากสังคมในสมัยอดีต ที่ผู้หญิงมักได้รับการปกป้องจากผู้ชาย