นาฏยประดิษฐ์ ชุด โนรีดัดตน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์การแสดงจากท่าฤๅษีดัดตนเป็นการแสดงนาฏศิลป์ไทยประเภทพื้นเมืองภาคใต้ในรูปแบบโนราประยุกต์ ชุด “โนรีดัดตน” โดยศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับกระบวนท่ารำ หลักและวิธีการสร้างสรรค์ท่ารำโนราจากเอกสาร การสังเกต และการสัมภาษณ์จากศิลปินพื้นบ้านรวมทั้งประสบการณ์ของผู้วิจัย ตลอดจนศึกษาข้อมูลที่เป็นแรงบันดาลใจ คือ ท่าฤๅษีดัดตน จากตำราโคลงภาพฤๅษีดัดตนที่คัดลอกจากจารึกในสมุดไทยดำและรูปปั้นฤๅษีดัดตนของวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม นาฏยประดิษฐ์ ชุด โนรีดัดตน ดำเนินการตามหลักนาฏยประดิษฐ์ 7 ขั้นตอน ของศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.สุรพล วิรุฬห์รักษ์ คือ 1) การคิดให้มีนาฏศิลป์ 2) การกำหนดความคิดหลัก 3) การประมวลข้อมูล 4) การกำหนดขอบเขต 5) การกำหนดรูปแบบ 6) การกำหนดองค์ประกอบการแสดง และ 7) การออกแบบนาฏยศิลป์ การแสดงประกอบด้วย ผู้แสดง ใช้ผู้หญิงล้วน จำนวน 7 คน การแต่งกายเลียนแบบกินรีประยุกต์จากเครื่องโนราโบราณแบบบัว เครื่องดนตรี ได้แก่ ทับ กลองตุ๊ก ปี่ โหม่ง ฉิ่ง และใช้เสียงสังเคราะห์ประกอบ รูปแบบการแสดง แบ่งออก 3 ช่วง ได้แก่ ช่วงที่ 1 “ฤๅษีดัดกายา” ช่วงที่ 2 “ซัดท่าจับระบำ”และช่วงที่ 3 “รำลึกถึงคุณครู” โดยแบ่งอารมณ์การแสดงตามแบบเทอร์นารี การเคลื่อนไหวตามแบบไบนารี คือ ช่วงแรกเคลื่อนไหวช้า ช่วงหลังเคลื่อนไหวเร็วและแรง และการเคลื่อนไหวท่ารำของกลุ่มที่สัมพันธ์กับเวลาตามทฤษฎีของแจ็ควีน เอ็ม สมิธ โดยมีโครงสร้างท่ารำหลัก ส่วนของลำตัว ขาและเท้าปฏิบัติตามลักษณะท่าทางของฤๅษีดัดตน จำนวน 42 ท่า ส่วนของแขนและมือปฏิบัติตามลักษณะการซัดท่ารำของโนรา กระบวนท่ารำเริ่มด้วยการนั่งรำ ยืนรำและเดินรำ ในอัตราจังหวะที่เริ่มจากช้าและเร็วขึ้นตามลำดับ ระดับท่ารำเริ่มจากท่าต่ำไปหาท่าสูง ตามหลักเกณฑ์ในการปฏิบัติตามรูปแบบการรำโนราแบบโบราณ การแสดงชุดนี้ นอกจากเป็นศิลปวัฒนธรรมสำคัญที่สร้างความรื่นเริงบันเทิงใจให้เกิดแก่ผู้ชมแล้วยังถือเป็นกายบริหารด้วยหลักการตามตำราฤๅษีดัดตน นับเป็นวัฒนธรรมแห่งสุขภาพอันทรงคุณค่าของภูมิปัญญาไทยที่ควรแก่การนำมาพัฒนาต่อยอดเป็นองค์ความรู้ทั้งศาสตร์ทางด้าน การแพทย์และด้านนาฏศิลป์ ให้คงอยู่ควบคู่ไปกับบริบทสังคมไทยต่อไป