ไตรภูมิพระร่วง: คติความเชื่อเรื่อง “นรก” ปรากฏการณ์การผลิตซ้ำในเพลงลูกทุ่งปัจจุบัน

บทคัดย่อ

คติความเชื่อเรื่องนรกจากเรื่องไตรภูมิในสมัยสุโขทัย เป็นตัวบทที่มีคุณค่าส่งอิทธิพลสืบเนื่องมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ปรากฏหลักฐานการผลิตซ้ำผ่านโลกทัศน์ของกวีในอดีตมาจนถึงบทเพลงลูกทุ่งในปัจจุบัน ซึ่งเป็นตัวแทนโลกทัศน์ของสังคมไทย ปรากฏการณ์การผลิตซ้ำเรื่องนรกยังคงไหลเวียนอยู่ในสังคมไทย เป็นเรื่องของการกระทำและผลการกระทำในโลกปัจจุบันและโลกหลังความตาย บทเพลงลูกทุ่งปัจจุบันได้ผลิตซ้ำเนื้อหานรกในประเด็น มูลเหตุที่ทำให้ตกนรก ลักษณะของนรก ชื่อขุมนรกและบุคลากรในนรก นอกจากนั้นการผลิตซ้ำดังกล่าวยังมีนัยยะตอกย้ำข้อเท็จจริงของสังคมยุคปัจจุบัน แม้โลกจะมีความเจริญทางด้านวัตถุ แต่ความเจริญด้านจิตใจของคนกลับเสื่อมถอยขาดศีลธรรม การผลิตซ้ำเรื่องนรกยังเป็นการอ้อนวอนเรียกร้องความยุติธรรม เนื่องจากสังคมไทยขาดสถาบันและบุคคลที่ยุติธรรมเป็นที่พึ่ง ผู้แต่งจึงหาทางออกโดยการขอความเมตตาให้พญายมราชเห็นใจและช่วยเหลือคนดี ส่องนัยยะทางสังคมไทยว่า ถึงแม้จะปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตยมีกฎหมายรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายหลักควบคุมคนในสังคม แต่บางคนที่ประพฤติชั่วผิดกฎหมายก็ไม่ได้รับโทษตามที่กฎหมายบัญญัติ คนในสังคมไทยจึงต้องยึดและตอกย้ำคติความเชื่อว่า คนชั่วอาจจะสามารถหลบหลีกกฎหมายของสังคมได้ แต่ไม่สามารถหนีกฎแห่งกรรมได้โดยการผลิตซ้ำ นรกตามคติความเชื่อโบราณมาเป็นอุปมานิทัศน์เพื่อใช้สอนใจให้คนเกิดความกลัว ไม่ประพฤติชั่ว เพื่อยังผลให้สังคมเกิดความสงบสุข