การท่องเที่ยวเชิงมรดกวัฒนธรรมอารายธรรมขอม: บ้านปรางค์นคร ตำบลบ้านปรางค์ อำเภอคง จังหวัดนครราชสีมา

Main Article Content

ภัทรลภา บุตรดาเลิศ

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้เป็นการเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์ คือ 1) ศึกษาแหล่งท่องเที่ยวเชิงมรดกทางวัฒนธรรม 2) ศึกษาคุณค่าของแหล่งท่องเที่ยวเชิงมรดกทางวัฒนธรรม และ 3) หาแนวทาง การจัดการการท่องเที่ยวเชิงมรดกทางวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน  โดยมีขอบเขตการศึกษาที่ บ้านปรางค์นคร อำเภอคง จังหวัดนครราชสีมา
กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้ได้จากการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากกลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านการท่องเที่ยวทั้งจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ตลอดจนผู้นำชุมชน ประชาชนที่มีส่วนรับผิดชอบด้านการท่องเที่ยวจำนวน 20 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์แบบปลายเปิด
(Open-Ended interview form) จากการศึกษา พบว่า 1) ชุมชนบ้านปรางค์นคร มีศักยภาพเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงมรดกทางวัฒนธรรมแต่ขาดระบบการจัดการการท่องเที่ยวที่เป็นระบบและขาดงบประมาณสนับสนุน แนวทาง
การพัฒนาชุมชนบ้านปรางค์นคร เพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงมรดกทางวัฒนธรรม ได้แก่ การพัฒนาระบบการจัดการการท่องเที่ยว  การสนับสนุนด้านงบประมาณการส่งเสริมกิจกรรมท่องเที่ยว การพัฒนาข้อมูลและฐานข้อมูลท่องเที่ยว การปรับปรุงสิ่งสาธารณูปโภคพื้นฐาน และการจัดกิจกรรมที่ดึงดูดนักท่องเที่ยว  แนวทางการจัดการการท่องเที่ยว
เชิงมรดกทางวัฒนธรรมอย่างยั่งยืนของบ้านปรางค์นคร ประกอบด้วย การชุมชนมีส่วนร่วมอนุรักษ์ปราสาทและวัฒนธรรม 2) คุณค่าของแหล่งท่องเที่ยวเชิงมรดกทางวัฒนธรรมของพื้นที่ศึกษาได้แก่ คุณค่าทางเศรษฐกิจ คุณค่า
ทางประวัติศาสตร์ คุณค่าทางศิลปะ ประเพณี และวิถีชีวิตของประชาชนในชุมชน  3) การพัฒนาพื้นที่รอบปราสาท
ให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การให้ความสำคัญกับการพัฒนาและสืบทอดวัฒนธรรมของชุมชน การสร้างเครือข่ายของคนในชุมชนเพื่อดูแลอนุรักษ์ปราสาท และวัฒนธรรม และหน่วยงานราชการและองค์กรเอกชน
มีส่วนร่วมส่งเสริมการท่องเที่ยวและอนุรักษ์วัฒนธรรม

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
บุตรดาเลิศ ภ. (2025). การท่องเที่ยวเชิงมรดกวัฒนธรรมอารายธรรมขอม: บ้านปรางค์นคร ตำบลบ้านปรางค์ อำเภอคง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา, 4(1), 76–91. สืบค้น จาก https://so08.tci-thaijo.org/index.php/jmsnrru/article/view/5013
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กมลชนก จันทร์เกตุ. (2560). การจัดการการท่องเที่ยวชุมชนอย่างยั่งยืน กรณีศึกษา: ชุมชนเกาะยอ จังหวัดสงขลา. การค้นคว้าอิสระหลักสูตรรัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาบริหารรัฐกิจและกิจการสาธารณะสำหรับนักบริหาร คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2564). สะพานข้ามบารายสวรรค์ (Barai Sawan Bamboo Bridge). [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: Thailand tourism Directory: https://thailandtourismdirectory.go.th. [5 มีนาคม 2564].

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2560). แผนพัฒนาการท่องเที่ยวระยะยาว ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2560-2564). กรุงเทพฯ : การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.

เกวลิน ต่อปัญญาชาญ. (2562). มาตรการส่งเสริมและรักษาภูมิปัญญาอาหารไทยที่ขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ. ดุษฎีนิพนธ์นิติศาสตรดุษฎีบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ชิตาวีร์ สุขคร. (2562).“การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในประเทศไทย.” วารสารเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวแบบยั่งยืน. 1(2) : 1-7.

ทองคํา ดวงขันเพ็ชร. (2567). “รูปแบบการจัดการมรดกทางวัฒนธรรมอย่างสร้างสรรค์โดยการมีความร่วมของชุมชนลุ่มน้ำโขง.” วารสารกว๊านพะเยา. 1(3) : 14-31.

ธนพล จันทร์เรืองฤทธิ์. (2561). แนวทางการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนกรณีศึกษา ชุมชนริมน้ำจันทบูร อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการการท่องเที่ยวแบบบูรณาการ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.

ธนัตชัย คำป้อง. (2561). สภาพปัญหาและการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวของเทศบาลตำบลธาตุพนม อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม. วิทยานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.

ธัญญาลักษณ์ ใจเที่ยง. (2563). การมีส่วนร่วมของประชาชนเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ต่อการพัฒนาทักษะ เยาวชนไทย 4.0. นครปฐม : สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์.

ธิป ศรีสกุลไชยรัก. (2565). การอนุรักษ์และการจัดการมรดกทางวัฒนธรรมในย่านประวัติศาสตร์ด้วย

กระบวนการมีส่วนร่วมในบริบทของไทย กรณีศึกษา : เมืองเก่าสงขลา. วิทยานิพนธ์สถาปัตยกรรม ศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรม บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

นวินดา ซื่อตรง และคณะ. (2560). การจัดการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมตามอัตลักษณ์ของท้องถิ่นแบบมี

ส่วนร่วมในชุมชน ตำบลบ้านโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา : มหาวิทยาลัย ราชมงคลอีสาน.

บุษราคัม กลั่นน้ำทิพย์. (2565). แนวทางการจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของตลาดวิถีชุมชนโอ๊ะป่อย จังหวัด ราชบุรี. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการการท่องเที่ยวแบบบูรณาการ

บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

พรรณกาญจน์ โพธิ์สุยะ. (2564). การศึกษามรดกทางวัฒนธรรมผ่านย่านและความเป็นตัวตน: กรณีศึกษา เทศบาลตำบลเชียงคาน อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย. วิทยานิพนธ์การผังเมืองมหาบัณฑิต สาขาวิชา

การผังเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

พระครูสังฆรักษ์ทรงพรรณ ชยทตฺโต. (2564). “กระบวนการสร้างภูมิคุ้มกันมรดกทางวัฒนธรรมของชุมชนตลาดน้ำในจังหวัดราชบุรี.” วารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ

ราชวิทยาลัย. 8(2) : 16-28.

พฤฒิยาพร มณีรัตน์. (2565). “ปัจจัยด้านคุณค่ามรดกทางวัฒนธรรมที่ส่งผลต่อประสบการณ์ด้านการท่องเที่ยว

เชิงอาหารของนักท่องเที่ยวในชุมชนย่านเมืองเก่าจังหวัดภูเก็ต.” วารสารสหวิทยาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 5(2) : 687-703.

พันวสา รวมทรัพย์. (2562). “แนวทางการพัฒนาส่วนประสมการตลาดของแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติในจังหวัดกาญจนบุรี.” วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม. 6(1) : 75-90.

ภคอัศม์ โปษะกฤษณะ. (2566). “การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในชุมชนอย่างยั่งยืนภายหลังสถานการณ์โควิด-19.” วารสาร มจร.หริภุญชัยปริทัศน์. 7(2) : 282-292.

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี. (2556). ปรางค์บ้านปรางค์. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://nm.sut.ac.th/ koratdata/?m=detail&data_id=408. [10 มีนาคม 2564].

รจนกร ทรัพย์ประเสริฐ. (2565). ปัจจัยองค์ประกอบของแหล่งท่องเที่ยวที่มีอิทธิพลต่อภาพลักษณ์ของ

แหล่งท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ จังหวัดกระบี่. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการ

การท่องเที่ยว คณะการท่องเที่ยวและการโรงแรม มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.

วนัฎภรณ์ ทองฤทธิ์. (2564). ผลกระทบของ Covid-19 ต่อสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและการท่องเที่ยว กรณีศึกษา: หาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี จังหวัดกระบี่. การค้นคว้าอิสระหลักสูตรวิทยาศาสตร มหาบัณฑิต สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

วรพงศ์ ผูกภู่ และคณะ. (2564). รูปแบบการพัฒนาชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม กรณีศึกษาพื้นที่ต้นแบบชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ : กรมส่งเสริมวัฒนธรรม.

วรรณรีย์ บุญคุ้ม. (2560). แรงจูงใจในการมาเยือนวัดสำคัญในจังหวัดเพชรบุรีและการรับรู้ที่มีอิทธิพลต่อ

การกลับมาเยือนซ้ำของนักท่องเที่ยวชาวไทย. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการ

การท่องเที่ยว คณะการท่องเที่ยวและการโรงแรม มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.

วัชราภรณ์ หวังพงษ์. (2566). Budget watch ผลกระทบของนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติต่อการบริโภคภาคเอกชนในประเทศช่วงก่อนและหลังการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19. กรุงเทพฯ : สำนักงบประมาณรัฐสภา.

ศิริพร ถาวรวิสิทธิ์. (2564). “แนวทางการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของจังหวัดน่าน.” วารสารสมาคมนักวิจัย. 26(1) : 244-256.

สรรค์สนธิ บุนโยทยาน. (2563). ปราสาทบ้านปรางค์ อำเภอคง จังหวัดนครราชสีมา. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://baanprangnakhon.com/%E0%B8%9B%E0. [14 กุมภาพันธ์ 2564].

สโรชา อมรพงษ์มงคล. (2561). การจัดการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในมิติความจริงแท้ และการท่องเที่ยว

เชิงสร้างสรรค์ กรณีศึกษา: เมืองมัลลิกา ร.ศ.124 จังหวัดกาญจนบุรี. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการมรดกวัฒนธรรมและอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

สุกัญญา วงศ์เจริญชัยกุล. (2561). การศึกษาแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี. วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาบริหารธุรกิจ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.

สุดถนอม ตันเจริญ. (2561). “การจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนกับการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของชุมชน บางขันแตก จังหวัดสมุทรสงคราม.” วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี. 8(2) : 32-41.

สุพัตรา ยอดสุรางค์. (2562). “แนวคิดว่าด้วยการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาชุมชน.” วารสารวิชาการ มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์. 14(1) : 122-139.

แสงรวี เกตุสุวรรณ. (2563). องค์ประกอบของแหล่งท่องเที่ยวที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ในประเทศไทยของนักท่องเที่ยวชาวยุโรป. สารนิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาการตลาด บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565). แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นที่ 05 ประเด็น การท่องเที่ยว (2561-2580). กรุงเทพฯ : สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านปรางค์. (2563). โบราณสถานปรางค์ บ้านปรางค์. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: banprang.go.th/public/list/data/detail/id/1995/menu/1619. [12 มีนาคม 2564].

อัญชลี ศรีเกตุ. (2565). “การจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชนสู่วิถีที่ยั่งยืน.” วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเวสเทิร์น มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 8(2) : 270-279.

อุบลรัตน์ จํานงสุข. (2560). กลยุทธ์การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของจังหวัดมหาสารคาม. การค้นคว้าอิสระรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏ

วไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์.

Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldana, J. (2020). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. 4th ed. SAGE Publications.

Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods. 4th ed. SAGE Publications.

Richards, G. (2018). “Cultural tourism: A review of recent research and trends.” Journal of Hospitality and Tourism Management. 36(1) : 12–21.

Timothy, D. J., & Boyd, S. W. (2003). Heritage tourism. Harlow. England: Pearson Education.

UNESCO. (2012). World heritage and sustainable tourism programme. [Online].avaliable: https:// whc.unesco.org/en/tourism/. [5 May 2023].