ศักยภาพการสื่อความหมายตามเส้นทางท่องเที่ยวอุทยานธรณีโลกโคราช: เส้นทางทวารวดีศรีจนาศะ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและประเมินศักยภาพของการสื่อความหมายโดยไม่ใช้บุคคลตามเส้นทางท่องเที่ยวอุทยานธรณีโลกโคราช: เส้นทางทวารวดีศรีจนาศะ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ เก็บข้อมูลด้วยแบบสังเกต แบบสนทนากลุ่ม และแบบประเมินศักยภาพ
การสื่อความหมาย จากกลุ่มตัวอย่างตัวแทนชุมชนท่องเที่ยวจีโอพาร์ค วัด โรงเรียน นักวิชาการ และหน่วยงาน
ที่เกี่ยวข้อง จำนวน 45 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา และประเมินศักยภาพด้วยค่าเฉลี่ย แบ่งเป็น 5 ระดับ
ผลการวิจัย พบว่า การสื่อความหมายโดยไม่ใช้บุคคล ที่มีอยู่ในปัจจุบัน หลายแห่งสภาพทรุดโทรม
และไม่เพียงพอ ไม่มีศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ผู้นำชมยังไม่เพียงพอ ผลการประเมินศักยภาพของการสื่อความหมาย
โดยไม่ใช้บุคคล พบว่า แหล่งท่องเที่ยวที่มีศักยภาพมากที่สุด คือ แหล่งหินตัดสูงเนิน (บ้านส้มกบงาม) อยู่ในระดับ
ดีเยี่ยม รองลงมา คือ อนุสรณ์สถานสถานีรถไฟสูงเนิน และ พระนอนหินทรายทวารวดี อยู่ในระดับระดับดีมาก ตามลำดับ แนวทางในการพัฒนาศักยภาพ พบว่า ชุมชนต้องการให้พัฒนาการสื่อความหมายที่เข้าใจง่าย
และใช้ฝึกอบรมมัคคุเทศก์น้อยได้ในอนาคต จัดทำป้ายบอกทางเพิ่มบริเวณทางแยกก่อนถึงแหล่งท่องเที่ยว
สร้างระบบที่นักท่องเที่ยวสามารถติดต่อผู้นำชุมชนเพื่อนำชมในแหล่งท่องเที่ยว และจัดกิจกรรมอบรมโดยเชิญบุคคลที่มีชื่อเสียงหรือมีความรู้มากระตุ้นการรับรู้ให้คนในชุมชนได้ตระหนักถึงความสำคัญ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความในวารสารเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราขสีมา
บทความที่ปรากฎในวารสารเป็นความคิดเห็นของผู้แต่งเพียงอย่างเดียวซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับวารสาร
เอกสารอ้างอิง
กรมการท่องเที่ยว. (2558). การสื่อความหมายในแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ทางประวัติศาสตร์ ทางวัฒนธรรม (แนวทางการจัดทำแผนการบริหารจัดการด้านการสื่อความหมายในแหล่งท่องเที่ยว). พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : วี.ที.เค.พริ้นท์ติ้ง จำกัด.
กรมทรัพยากรธรณี. (2555). แนวทางการจัดตั้งอุทยานธรณี. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : สำนักธรณีวิทยา
กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
กองธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี. (2561). อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก (UNESCO Global Geopark). [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://anyflip.com/kera/axqe/. [2 มีนาคม 2566].
จิรายุฑ ประเสริฐศรี. (2563). การออกแบบภาพสื่อทางทัศน์ในพื้นที่จีโอพาร์คโคราช สะท้อนพลวัตภูมิศาสตร์บรรพกาล กรณีศึกษาอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดนครราชสีมา. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต (ทัศนศิลป์ และการออกแบบ) สาขาวิชาทัศนศิลป์และการออกแบบ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
ดรรชนี เอมพันธุ์. (2550). สะพานแห่งการเรียนรู้ที่ชื่อว่า “การสื่อความหมายธรรมชาติ”. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://ebook.lib.ku.ac.th/ebook27/ebook/2011-002-0216/#p=8. [20 พฤษภาคม 2566].
ประเทือง จินตสกุล. (2562). โคราชจีโอพาร์ค สู่จีโอพาร์คโลกยูเนสโก. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://khoratgeopark.com/ContentInfo.aspx?dataId=98aba717-9707-408a-b0f8-ec39d 65823a3&ctype=book. [20 พฤศจิกายน 2565].
ป้องศักดิ์ ทองเนื้อแข็ง, ดนุวัศ สุวรรณวงศ์ และอรอนงค์ เฉียบแหลม. (กรกฎาคม-กันยายน 2567). “กลยุทธ์
การพัฒนาตลาดการท่องเที่ยวในอุทยานธรณีโลกสตูล” วารสารวิชาการวิทยาลัยบริหารศาสตร์. [ออนไลน์]. 7(3) : 228–242. แหล่งที่มา https://so05.tci-thaijo.org/index.php/SASAJ/article/ view/268650. [13 มกราคม 2568].
มาลินี ไพบูลย์นุกูลกิจ. (2563). การท่องเที่ยวเชิงภูมิศาสตร์และแหล่งท่องเที่ยวของอุทยานธรณีในจังหวัดนครราชสีมา. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://khoratgeoparkguide.human.nrru.ac.th/
lessons/en/unit-en0101.php. [20 พฤศจิกายน 2565].
ศานติ ภักดีคำ. (ม.ป.ป.). Tour Story : เรื่องราวระหว่างทัวร์ เมืองเสมา คือ “ศรีจนาศะ”?. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://www.matichonacademy.com/tour-story. [20 พฤษภาคม 2566].
สุภาพร ล้ำวรรณวงศ์. (2545). ความคาดหวังและความพึงพอใจของนักท่องเที่ยวต่อโปรแกรมสื่อความหมายธรรมชาติ กรณีศึกษา : เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบึงฉวาก จังหวัดสุพรรณบุรี. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (อุทยานและนันทนาการ) สาขาวิชาอุทยานและนันทนาการ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
สุรเชษฎ์ เชษฐมาส. (2527) การอธิบายความหมายธรรมชาติ ใน เอกสารประกอบการฝึกอบรมหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : กรมป่าไม้. อ้างถึงใน ดรรชนี เอมพันธุ์. (2550). สะพานแห่งการเรียนรู้ที่ชื่อว่า “การสื่อความหมายธรรมชาติ”. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://ebook.lib.ku.ac.th/
ebook27/ebook/2011-002-0216/#p=8. [20 พฤษภาคม 2566].
สำนักงานอุทยานธรณีโคราช. (2564). โคราชจีโอพาร์ค ดินแดนแห่งเขาเควสตาและฟอสซิล (Cuesta & Fossil Land). นครราชสีมา : ห้างหุ้นส่วนจำกัด โคราชมาร์เก็ตติ้ง แอนด์โปรดักชั่น.
สำนักงานโคราชจีโอพาร์คโลกและสถาบันวิจัยไม้กลายเป็นหินและทรัพยากรธรณีฯ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา. (2567). โคราช เมือง 3 มรดกโลกยูเนสโก (KHORAT : UNESCO Heritage City.
พิมพ์ครั้งที่ 2. นครราชสีมา : หจก.โคราชมาร์เก็ตติ้ง แอนด์โปรดักชั่น.
สำนักพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว กรมการท่องเที่ยว กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2557). คู่มือการตรวจประเมินมาตรฐานคุณภาพแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์.
อรัญญา ดูเบย์. (2563). แนวทางการสื่อความหมายในแหล่งท่องเที่ยวชุมชนตำบลบ้านแหลม อำเภอบางปลาม้าจังหวัดสุพรรณบุรี. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการการท่องเที่ยวแบบบูรณาการ คณะวัฒนธรรมสิ่งแวดล้อมและการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
อัปสร อัมพรมหา-สอาดสุด และธนิศร์ วงศ์วานิช. (2561). ปราการด่านแรกของการเป็นอุทยานธรณีโลกสตูล.
ใน การประชุมวิชาการ GEOTHAI’2018. (น.76-77). กรุงเทพฯ : กรมทรัพยากรธรณ
Arowosafe, F., Oni, F., & Tunde-Ajayi, O. (2023). “Effectiveness of Interpretative Signs on Visitors’ Behaviour and Satisfaction at Lekki Conservation Center, Lagos State, Nigeria.” Czech Journal of Tourism. [Online]. 12(1-2) : 50-65. Available : https://doi.org/10.2478/cjot-2023-0004. [23 June 2025].
Ham, S.H. (1992). Environmental Interpretation A Practical Guide for People with Big Ideas and Small Budgets. Colorado : North American Press. อ้างถึงใน ดรรชนี เอมพันธุ์. (2550). สะพานแห่งการเรียนรู้ที่ชื่อว่า “การสื่อความหมายธรรมชาติ”. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://ebook.lib. ku.ac.th/ebook27/ebook/2011-002-0216/#p=8. [20 พฤษภาคม 2566].
National Geographic. (2015-2023). Geotourism. [Online]. Available : https://www.nationalgeographic.com
/maps/topic/geotourism. [1 เมษายน 2567].
Tilden, F. (1957). Interpreting our heritage. North Carolina : The University of North Carolina Press. อ้างถึงใน ดรรชนี เอมพันธุ์. (2550). สะพานแห่งการเรียนรู้ที่ชื่อว่า “การสื่อความหมายธรรมชาติ”. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://ebook.lib.ku.ac.th/ebook27/ebook/2011-002-0216/#p=8.
พฤษภาคม 2566].
UNESCO Global Geopark. (2022). Checklist Explanatory notes to define an aspiring UNESCO Global Geopark (aUGGp). [Online]. Available : https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf 0000383839. [23 June 2025].
