แนวทางการปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยของผู้สูงอายุที่มีรายได้น้อย ชุมชนบริเวณวัดพระแก้ว จังหวัดเชียงราย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และนำเสนอแนวทางการปรับสภาพที่อยู่อาศัยสำหรับผู้สูงอายุที่มีรายได้น้อย โดยมีระเบียบวิธีวิจัยด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลจากแบบประเมินวิเคราะห์สภาพร่างกายและแบบประเมินที่อยู่อาศัย เพื่อสร้างแนวทางการปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยโดยใช้แนวคิดหลักการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design) กฎกระทรวงกำหนดสิ่งอำนวยความสะดวกในอาคารสำหรับผู้พิการหรือทุพลภาพ และคนชรา ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2564 และเสนอแนะแนวทางการปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยของผู้สูงอายุที่มีรายได้น้อย ผลการวิจัยวัตถุประสงค์ข้อที่ 1 พบว่า พื้นที่ที่ต้องการการปรับสภาพแวดล้อมมากที่สุดคือห้องน้ำ และพื้นที่อื่น ๆ ได้แก่ ทางลาด บันได ทางสัญจรหรือทางเชื่อมอาคาร ประตูทางเข้า-ออก ให้มีการปรับสภาพแวดล้อมเพื่อลดการเกิดอุบัติเหตุพลัดตกหกล้ม และเสริมราวจับ ผลการวิจัยวัตถุประสงค์ข้อที่ 2 พบว่าแนวทางการปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยของผู้สูงอายุที่มีรายได้น้อยจากการเปรียบเทียบนโยบายการดูแลผู้สูงอายุในประเทศญี่ปุ่นและประเทศไทย สรุปให้มีนโยบายที่ควรมุ่งเน้นการดูแลผู้สูงอายุในระยะยาว และเน้นให้ผู้สูงอายุสามารถดำรงชีวิตในถิ่นเดิม (Ageing in Place) โดยมีศูนย์ดูแลในตอนกลางวัน (Day care) หรือศูนย์บริการเข้าพักในช่วงระยะเวลาสั้น ๆ (Short stay) ที่ให้บริการในชุมชน โดยให้ชุมชนมีส่วนร่วมกันดูแล และปรับสภาพแวดล้อมของที่อยู่อาศัยตามบริบทพื้นที่
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Copyright (c) 2023 : คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร
เอกสารอ้างอิง
กฎกระทรวงกำหนดสิ่งอำนวยความสะดวกในอาคารสำหรับผู้พิการหรือทุพพลภาพ และคนชรา พ.ศ.2564. (2564). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 138. ตอนที่ 16. หน้า 19-29.
กฎกระทรวงว่าด้วยการยกเว้น ผ่อนผัน หรือกำหนดเงื่อนไข ในการปฏิบัติตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมอาคารสำหรับอาคารในโครงการที่รัฐจัดให้มีหรือพัฒนาเพื่อเป็นที่อยู่สำหรับผู้มีรายได้น้อย พ.ศ.2554. (2554). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 128. ตอนที่ 2 ก. หน้า 1-9.
กองป้องกันการบาดเจ็บ สำนักสื่อสารความเสี่ยงและพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ กรมควบคุมโรค. (2565). กรมควบคุมโรค ห่วงใยสังคมสูงวัย แนะการป้องกันอุบัติเหตุหกล้มในห้องน้ำ. สำนักสื่อสารความเสี่ยงและพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ. https://datariskcom-ddc.moph.go.th/download/กรมควบคุมโรค-ห่วงใยสังคม/
เกรียงไกร เกิดคิริ และอิสรชัย บูรณะอรรจน์. (ม.ป.ป.). คู่มือภูมิปัญญาท้องถิ่น “การผลิตวัสดุก่อสร้างพื้นถิ่น”การจัดการองค์ความรู้การใช้วัสดุก่อสร้างพื้นถิ่น และเทคโนโลยีก่อสร้างในพื้นที่ภาคกลาง การเคหะแห่งชาติ. Academia. https://www.academia.edu/11993226/
คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. (2564). ‘ธรรมศาสตร์’ ผ่าแนวคิดดูแล ‘ผู้สูงอายุ’ ญี่ปุ่น สรุปบทเรียนพัฒนานโยบายที่อยู่อาศัยอาศัย’. ABCD Thammasat Business School. https://abcd.tbs.tu.ac.th/news/2020/life-space-design-for-senior/
ฐาณัฒรวีย์ ศรีสยาม. (2568). อยากให้สูงวัยอยู่ในถิ่นที่อยู่ ต้องสร้างชุมชนที่เป็นมิตรต่อผู้สูงวัย. The Space. https://www.thespace.in.th/SP-Interview-6.html
ธนิตา กาญจนวิไล. (2562). แนวทางการพัฒนาโครงการอาคารพักอาศัยสำหรับผู้มีรายได้น้อยโดยภาคเอกชน กรณีศึกษาชุมชนคลองเตย. [วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์].
ศักดิธัช เสริมศรี. (2562). การพัฒนาที่อยู่อาศัยสำหรับผู้สูงอายุที่ยากจนในชุมชนเมือง จังหวัดเชียงราย. วารสารรพฤฒาวิทยาและเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ, 18(1), 38. https://www.journalggm.org/issue_pdf-7.pdf/
สำนักการวางผังและพัฒนาเมือง กรุงเทพมหานคร. (2563). สถิติผู้มีรายได้น้อยและคนจนเมือง ในเขตกรุงเทพมหานคร. กองนโยบายและแผนงาน สำนักการวางผังและพัฒนาเมือง กรุงเทพมหานคร.
สำนักข่าว Hfocus เจาะลึกระบบสุขภาพ. (2561). ศูนย์ออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคน เตรียมรับมือสังคมสูงวัย. Hfocus.org เจาะลึกระบบสุขภาพ. https://www.hfocus.org/content/2018/09/16262
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2567ก). การสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2567 ระดับจังหวัด. กลุ่มบริการและเผยแพร่ข้อมูลสถิติ กองสถิติพยากรณ์ สำนักงานสถิติแห่งชาติ. https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/survey_detail/2025/20250103144326_47137.pdf
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2567ข). การสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ.2567 ระดับจังหวัด. กองสถิติสังคม.
หน่วยปฏิบัติการวิจัยสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุและคนพิการ คณะสถาบัดยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (ม.ป.ป.). วัสดุทางเลือก สำหรับจัดสภาพแวดล้อม สิ่งอำนวยความสะดวกที่เหมาะสมและปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ. สถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ. https://agingthai.dms.go.th/agingthai/wp-content/uploads/2020/05/edit-03122020-33.pdf
Mace, R. L., Hardie, G. J., & Place, J. P. (1991). Accessible Environments: Toward Universal Design. North Carolina State University: The Center for Universal Design.
Preiser, W. F. E., & Smith, K. H. (Eds.). (2011). Universal design handbook (2nd ed.). McGraw-Hill.
