พระอุโบสถโคเทียมเกวียน วัดบ้านสร้างเรือง อำเภอเมืองฯ จังหวัดศรีสะเกษ : การศึกษาลักษณะทางสถาปัตยกรรมและ จิตรกรรมฝาผนังในฐานะเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ท้องถิ่น

Abstract

บทความนี้ศึกษาลักษณะทางสถาปัตยกรรมและจิตรกรรมฝาผนังของ พระอุโบสถโคเทียมเกวียน วัดบ้านสร้างเรือง อำเภอเมืองฯ จังหวัดศรีสะเกษ เพื่อทำความเข้าใจในลักษณะ นิยามการก่อสร้าง ซึ่งจะนำไปสู่การอธิบายพัฒนาการของรูปแบบที่เปลี่ยนไปตามอิทธิพลของสังคมภายนอก นอกจากนี้ยังอาจทำให้เข้าใจถึงบริบททางสังคมของผู้คนที่อาศัยอยู่บริเวณท้องถิ่นเมืองศรีสะเกษ ซึ่งเป็นบริเวณเดียวกันกับที่ตั้งของวัดแห่งนี้ตั้งแต่อดีตสืบมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งผลการศึกษาพบว่า พระอุโบสถโคเทียมเกวียน หรือโบสถ์วัวเทียมเกวียน ที่มีลักษณะเป็นรูปปั้นโค 2 ตัวขนาดใหญ่ สูงประมาณตึก 2 ชั้น กำลังลากเกวียนที่ครอบตัวโบสถ์อยู่ ภายในประดิษฐานพระประธาน ซึ่งก่อนที่จะมาเป็นโบสถ์โคเทียมเกวียนนั้นก็เป็นเหมือนโบสถ์ตามวัดทั่วไป ต่อมาหลวงปู่ธัมมา พิทักษา ได้เห็นว่าในปัจจุบันนั้นหาดูเกวียนได้ยากแล้ว จึงได้จัดสร้างขึ้นให้คนรุ่นหลังได้เห็นถึงความสำคัญของการใช้เกวียนในสมัยก่อน อีกทั้งคติการประดับรูปเทวดาถือพระขรรค์นั่งแท่น ยังเสมือนเป็นสัญลักษณ์แทนตัวผู้อุปถัมภ์การสร้างในการปกปักรักษาพระพุทธศาสนา ภายในมีภาพเขียนฝาผนังที่สื่อถึงวัฒนธรรมท้องถิ่นอีสาน และความเชื่อต่าง ๆ ตามหลักพระพุทธศาสนา รวม 17 ภาพ รวมถึงประติมากรรมสื่อถึงการเติบโตตามช่วงวัยของคน อันแสดงให้เห็นถึงฝีมือช่างท้องถิ่นที่หลากหลายของอีสานยุคพัฒนาในทศวรรษ 2510 เป็นต้นมา และมีความสำคัญในฐานะหลักฐานทางประวัติศาสตร์

This article studied architectural characters and Mural of Phra Ubosot Kho Theam Kwean, Wat Ban Sang Ruang, Mueang District, Si Sa Ket to study the characteristic of structural which leads to explanation of form development that changes due to social influence as well as social context of people who lives in Si Sa Ket, in the same location that the temple locates from the past until now. From the result of the study, Phra Ubosot Kho Theam Kwean or Wua Theam Kwean Cathedral has 2 big cow sculptures that stand around 2nd floors of a building high and pull the cart covering the cathedral. Inside the cathedral locates the Buddha image. The cathedral used to be like other temples until monk Thamma Phithaksa saw that the cart was quite rare so he constructed the sculptures for later generations to recognize its importance in the past. Decoration of god image holding a knife sitting on an altar represents the guardian of Buddhism. Inside the cathedral, there are 17 murals that represent northeastern cultures and beliefs in Buddhism and sculptures showing a process of human growth. These arts show the various talent of northeastern local artists since 1967, and the arts are important as a source for Local History.