วิเคราะห์สิทธิและเสรีภาพทางการเมืองตามแนวพุทธศาสตร์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์สิทธิและเสรีภาพทางการเมืองตามแนวพุทธศาสตร์ ระเบียบวิธีวิจัยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากเอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้องและจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 18 รูปหรือคนที่เลือกแบบเจาะจง จากผู้ทรงคุณวุฒิด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกแบบตัวต่อตัว และจากผู้มีส่วนร่วมในการสนทนากลุ่มเฉพาะ จำนวน 10 รูปหรือคนที่เลือกแบบเจาะจงจากผู้ทรงคุณวุฒิ โดยการสนทนากลุ่มเฉพาะ วิเคราะห์ข้อมูลจากทั้งสองวิธี โดยการพรรณนาความ และการสังเคราะห์เนื้อหาสาระ ผลการวิจัยพบว่า สิทธิและเสรีภาพทางการเมืองตามแนวพุทธศาสตร์ กล่าวคือแนวคิดสิทธิและเสรีภาพทางการเมืองตามแนวของพระพุทธเจ้า คือศีลธรรม เป็นปรากฏการณ์ของธรรมชาติตามธรรมดาที่แวดล้อมอยู่ทั่ว ๆ ไป ของสิ่งที่มีชีวิตด้วยและของสิ่งที่ไม่มีชีวิตด้วย ถ้าเป็นไปตามธรรมชาติแล้วย่อมปกติ เพราะเป็นกฎของธรรมชาติอยู่อย่างหนึ่ง ศีลธรรมเป็นสิ่งที่ทรงตัวอยู่โดยปกติที่เป็นตามธรรมชาติ ศีลธรรมเป็นบทบัญญัติทางศาสนา การบัญญัตินั้นบัญญัติในรูปวัฒนธรรม ศีลธรรม ระเบียบ จารีตประเพณี คือ ศีล สมาธิ ปัญญา วิมุตติ และวิมุตติญาณทัสสนะ แนวคิดสิทธิและเสรีภาพทางการเมืองตามแนวของพุทธธรรม เป็นสันติภาพ คือความมีสันติ ความสงบ  เป็นเสรีภาพ คือ “วิมุติ” เป็นสมภาพ คือความเสมอภาค และเป็นภราดรภาพ หลักความเป็นพี่น้องกันโดยธรรม แนวคิดสิทธิและเสรีภาพทางการเมืองตามแนวของพระสงฆ์ เป็นคนมีคุณภาพชีวิตและการไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น เรียกว่าความเสมอภาคที่เป็นหลักการของประชาธิปไตย โดยใช้หลักสาราณียธรรม 6 เป็นหลักยึดให้เกิดเสรีภาพ ความเสมอภาคในสังคม มีพรหมวิหารธรรมยึดถือธรรมาธิปไตย โดยมีเศรษฐศาสตร์มัชฌิมาปฏิปทาสนับสนุน และปฏิบัติหน้าที่ให้สุจริตอย่างเต็มที่คือหลักกุศลกรรมบถ จักรวรรดิวัตร และราชสังคหวัตถุ สิทธิและเสรีภาพทางการเมืองในหลักธรรมระดับบุคคลต้องมีคุณสมบัติ 7 และเป็นสมาชิกแบบอย่างของสังคมตามหลักสัปปุริสธรรม 7 และหลักธรรมระดับสังคมต้องเป็นคนมีศีลธรรมตามหลักสุจริต 3 กุศลกรรมบถ 10 ศีล 5  เป็นคนมีคุณแก่ส่วนรวมตามหลักพรหมวิหารธรรม 4 สังคหวัตถุ 4 เป็นคนผู้มีส่วนร่วมที่ดีตามหลักนาถกรณธรรม 10 สาราณียธรรม 7 เป็นคนผู้มีส่วนร่วมในการปกครองที่ดีตามหลักอธิปไตย 3 อปริหานิยธรรม 7 และเป็นคนผู้นำรัฐหรือผู้ปกครองบ้านเมืองที่ดีตามหลักทศพิธราชธรรม 10 จักรวรรดิวัตร 12 ราชสังคหวัตถุ 4 สามัคคี 3 และอคติ 4