อะมะโนะฮะชิดะเตะ : การศึกษาอนุภาคลักษณะเด่นของภูมิประเทศ จากนิทานปรัมปราที่ปรากฏในหนังสือภูมิศาสตร์ท้องถิ่น ทังโกะโนะกุนิฟุโดะกิวรรณคดีญี่ปุ่นสมัยยะมะโตะ-นารา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอนุภาคเกี่ยวกับนิทานปรัมปราประเภทลักษณะเด่นของภูมิประเทศ เรื่อง อะมะโนะฮะชิดะเตะ（天橋立）ที่ปรากฏในหนังสือภูมิศาสตร์ท้องถิ่น ทังโกะโนะกุนิฟุโดะกิ (丹後国風土記）อนุภาคประเภทลักษณะเด่นของภูมิประเทศใน เรื่อง อะมะโนะฮะชิดะเตะ อนุภาคแบ่งเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ อนุภาคเกี่ยวกับตัวละคร อนุภาคเกี่ยวกับวัตถุสถาน และอนุภาคเกี่ยวกับเหตุการณ์เดี่ยว ๆ ที่เกิดขึ้นและคงอยู่อย่างอิสระ ซึ่งทำให้นิทานปรัมปราเรื่องนี้มีอนุภาคประเภทลักษณะเด่นของภูมิประเทศเด่นชัด ผลการศึกษาพบว่านิทานปรัมปราเรื่อง อะมะโนะฮะชิดะเตะ ในหนังสือภูมิศาสตร์ท้องถิ่น ทังโกะโนะกุนิฟุโดะกิ เป็นนิทานปรัมปราที่มีอนุภาคอธิบายที่มาของสถานที่และภูมิลักษณ์ทางธรรมชาติของเมืองมิยะซึ จังหวัดเกียวโต ประเทศญี่ปุ่น ยิ่งไปกว่านั้น นิทานปรัมปราดังกล่าวยังมีการกล่าวถึง เทพเจ้า เหตุการณ์ และเชื่อมโยงกับตำนานวัตถุสถานที่ปรากฏในวรรณคดีสมัยเดียวกัน ได้แก่ โคะจิกิ（古事記）และ นิฮนโฌะกิ (日本書紀）และปรากฏชื่อสถานที่ดังกล่าวในวรรณคดีสมัยต่อมา คือ เฮียะกุนินอิฌฌุ （百人一首）โดยปรากฏชื่อวัตถุสถานที่เกี่ยวข้องกับ อะมะโนะฮะชิดะเตะ จำนวน 3 คำ คือ อะมะโนะกะเกะ（天の架け橋）อะมะโนะอุกิฮะชิ（天浮橋）และ อะมะโนะอุกิฮะชิ（天の浮橋） นอกจากนี้ นิทานปรัมปรา เรื่อง อะมะโนะฮะชิดะเตะ ยังแสดงให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างวรรณคดีราชสำนักญี่ปุ่นสมัยยะมะโตะ - นาราใน โคะจิกิ และ นิฮนโฌะกิ และวรรณคดีสมัยเฮอัน ใน เฮียะกุนินอิฌฌุ คือ ลัทธิชินโตหรือความเชื่อเรื่องเทพเจ้า การสรรค์สร้างโลก และอำนาจเหนือธรรมชาติ ตลอดจนความสัมพันธ์ทางสังคมวัฒนธรรมเป็นสาเหตุทำให้ผู้ฟังนิทานปรัมปราเกิดอารมณ์สะเทือนใจและจินตนาการกับภูมิลักษณ์