กระบวนการตั้งชื่ออาหารในภาษาไทยถิ่นเหนือตามแนว ทฤษฎีอรรถศัพท์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ เป็นการศึกษากระบวนการตั้งชื่ออาหารในภาษาไทยถิ่นเหนือ ซึ่งศึกษาและวิเคราะห์ด้านโครงสร้าง ความหมายและความสัมพันธ์ของความหมายตามแนวทฤษฎีอรรถศัพท์ ผลการวิจัยพบว่าโครงสร้างของการตั้งชื่ออาหารแบ่งเป็น 2 โครงสร้าง ได้แก่ โครงสร้างการตั้งชื่ออาหารแบบตรง และโครงสร้างการตั้งชื่ออาหารแบบเปรียบเทียบ ในโครงสร้างแบบแรก เป็นโครงสร้างที่ขึ้นต้นด้วยคำที่มีความหมายเกี่ยวกับส่วนผสมอาหาร วิธีการทำอาหาร ชนิดของอาหาร ลักษณะของอาหาร และชื่อเฉพาะของอาหาร ส่วนโครงสร้างแบบที่สองหรือโครงสร้างการตั้งชื่ออาหารแบบเปรียบเทียบ จะแยกออกเป็น 2 โครงสร้างย่อย คือ โครงสร้างการตั้งชื่ออาหารแบบเปรียบเทียบสมบูรณ์ และโครงสร้างการตั้งชื่ออาหารแบบเปรียบเทียบบางส่วน โดยพบความเปรียบ 8 ความเปรียบ ได้แก่ ความเปรียบมนุษย์ ความเปรียบอาการมนุษย์ ความเปรียบอวัยวะของมนุษย์ ความเปรียบสิ่งเหนือธรรมชาติ ความเปรียบสัตว์ ความเปรียบเวลา ความเปรียบจำนวนนับ และความเปรียบตำแหน่งของสถานที่

         ในด้านความสัมพันธ์ทางความหมายในการตั้งชื่ออาหารนั้น จำแนกประเภทของความสัมพันธ์ตามแนวทางการวิเคราะห์ของทฤษฎีอรรถศัพท์ โดยผู้วิจัยแยกอาหารออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มอาหารคาว กลุ่มอาหารว่าง และกลุ่มอาหารหวาน พบว่ามีกระบวนของความสัมพันธ์ทางความหมายที่ใช้ในการตั้งชื่ออาหาร 2 กระบวนการ ได้แก่ กระบวนการตั้งชื่ออาหารแบบตรง และกระบวนการตั้งชื่ออาหารแบบเปรียบเทียบ ซึ่งกระบวนการแรก พบความสัมพันธ์ทางความหมายแบบการจัดกลุ่มในอาหารทั้งสามประเภท ส่วนกระบวนการตั้งชื่ออาหารแบบเปรียบเทียบ ความสัมพันธ์ทางความหมายจะเป็น 2 แบบ คือ การจัดกลุ่มและการมีความหมายตรงข้าม โดยหน่วยศัพท์จะจัดอยู่ใน 3 วงความหมาย ได้แก่ วงความหมายสิ่งมีชีวิต วงความหมายสิ่งไม่มีชีวิต และวงความหมายสิ่งเหนือธรรมชาติ ตามลำดับ