อนาคต Net-Zero กับบทบาทหลากหลายของมหาวิทยาลัยในการเร่งความเป็นกลางทางคาร์บอนและการขับเคลื่อนการรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วิกฤตการณ์สภาพภูมิอากาศโลกที่ทวีความรุนแรงขึ้นนั้นเรียกร้องให้มีการดำเนินการอย่างเร่งด่วนและสอดคล้องกันในทุกภาคส่วนของสังคม สถาบันอุดมศึกษา (HEIs) ซึ่งมีสถานะพิเศษอยู่ที่จุดตัดของการสร้างองค์ความรู้ การพัฒนาบุคลากร และการมีส่วนร่วมทางสังคม ถือเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาที่สำคัญในการเปลี่ยนผ่านสู่อนาคตของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ บทความนี้จะตรวจสอบบทบาทหลายมิติและแนวทางเชิงกลยุทธ์ที่มหาวิทยาลัยใช้เพื่อขับเคลื่อนความเป็นกลางทางคาร์บอนและดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศได้อย่างมีนัยสำคัญ ด้วยการสังเคราะห์วรรณกรรมที่มีอยู่และการใช้กรณีศึกษาเชิงเปรียบเทียบเชิงลึกของมหาวิทยาลัยกรุงเทพตะวันออกเฉียงใต้ (ประเทศไทย) และมหาวิทยาลัยเจียวทงปักกิ่ง (ประเทศจีน) การศึกษานี้จึงได้นำเสนอกรอบแนวคิดแบบบูรณาการที่วางตำแหน่งให้สถาบันอุดมศึกษามีบทบาทเสริมซึ่งกันและกันสี่ประการพร้อมกันดังนี้ (1) เครื่องยนต์นวัตกรรม ขับเคลื่อนการวิจัยและการพัฒนาเทคโนโลยีคาร์บอนต่ำ (2) มาตรฐานการดำเนินงาน แสดงให้เห็นการจัดการมหาวิทยาลัยที่เป็นกลางทางคาร์บอน (3) ผู้บุกเบิกทางการศึกษา นำการปรับเปลี่ยนหลักสูตรและการศึกษาด้านความยั่งยืน และ (4) ศูนย์กลางชุมชน ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของสาธารณะและความร่วมมือข้ามภาคส่วน การวิเคราะห์นี้ชี้ให้เห็นถึงอุปสรรคสำคัญในการนำไปปฏิบัติ ซึ่งรวมถึงข้อจำกัดทางการเงิน ความท้าทายด้านระเบียบวิธีวิจัยในการบัญชีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกประเภทที่ 3 ความเฉื่อยขององค์กร และความยากลำบากในการวัดผลกระทบทางอ้อม กรณีศึกษาเปรียบเทียบเผยให้เห็นว่า ภารกิจของสถาบัน ทรัพยากร และบริบทระดับภูมิภาค มีส่วนกำหนดกลยุทธ์ด้านสภาพภูมิอากาศที่แตกต่างกัน แต่สามารถนำไปปฏิบัติได้จริงไม่แพ้กัน ซึ่งมีตั้งแต่แนวทางที่เน้นบริบทเฉพาะที่ไปจนถึงแนวทางที่เน้นเทคโนโลยีและนโยบาย
การศึกษานี้ได้สรุปด้วยข้อเสนอแนะเชิงกลยุทธ์สำหรับผู้กำหนดนโยบายและผู้นำมหาวิทยาลัย เพื่อฝังความเป็นกลางทางคาร์บอนให้อยู่ในแกนหลักของสถาบัน โดยเน้นย้ำถึงความจำเป็นของกลยุทธ์ที่จำเพาะเจาะจงกับบริบท ซึ่งใช้ประโยชน์จากจุดแข็งของสถาบันและส่งเสริมความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยที่เน้นการวิจัยกับมหาวิทยาลัยในระดับภูมิภาค งานวิจัยนี้มีส่วนช่วยทั้งความเข้าใจเชิงทฤษฎีและการนำไปปฏิบัติจริงของการดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศอย่างครอบคลุมในระดับอุดมศึกษาทั่วโลก โดยนำเสนอกรอบแนวคิดที่ได้รับการปรับปรุงสำหรับการออกแบบ การประเมิน และการขยายผลโครงการริเริ่มที่นำโดยมหาวิทยาลัยเพื่อสนับสนุนอนาคตสุทธิเป็นศูนย์
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสารเอกสารอ้างอิง
Bossert, L., Kleiber, T., & Bienge, K. (2020). University living labs as vehicles for sustainability transformation. International Journal of Sustainability in Higher Education, 21(7), 1471–1489.
Etzkowitz, H., & Leydesdorff, L. (2000). The dynamics of innovation: From national systems and 'Mode 2' to a triple helix of university-industry-government relations. Research Policy, 29(2), 109–123.
Evans, J., Jones, R., Karvonen, A., Millard, L., & Wendler, J. (2015). Living labs and co-production: University campuses as platforms for sustainability science. Current Opinion in Environmental Sustainability, 16, 1–6.
IPCC. (2022). Climate change 2022: Impacts, adaptation and vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report. Cambridge University Press.
Klein-Banai, C., & Theis, T. L. (2013). Quantitative analysis of factors affecting greenhouse gas emissions at institutions of higher education. Journal of Cleaner Production, 48, 29–38.
Leal Filho, W., et al. (2019). Sustainable Development Goals and sustainability teaching at universities: Falling behind or getting ahead of the pack? Journal of Cleaner Production, 232, 285–294.
Levy, B. S., & Marans, R. W. (2012). Towards a carbon neutral university: The case of the University of Michigan. International Journal of Sustainability in Higher Education, 13(1), 72–82.
Mader, C., & Rammel, C. (2015). Transforming higher education for sustainable development. In Handbook of Higher Education for Sustainable Development (Vol. 1, pp. 1–10).
Shriberg, M. (2002). Institutional assessment tools for sustainability in higher education. Higher Education Policy, 15(2), 177–188.
Sterling, S., Maxey, L., & Luna, H. (2013). The sustainable university: Progress and prospects. Routledge.
UNESCO. (2021). Education for sustainable development: A roadmap. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
Velazquez, L., Munguia, N., Platt, A., & Taddei, J. (2006). Sustainable university: What can be the matter? Journal of Cleaner Production, 14(9–11), 810–819.
