ปัญหาทางกฎหมายและอำนาจในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของ ศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน

บทคัดย่อ

         การศึกษาวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงแนวคิด ทฤษฎี ข้อกฎหมาย และนโยบายของรัฐที่เกี่ยวข้องกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ข้อพิพาทที่อยู่ในอำนาจไกล่เกลี่ยของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน สาเหตุหรือข้อจำกัดในการนำข้อพิพาทเข้าสู่การไกล่เกลี่ยของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน ผู้วิจัยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากการวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหา
          ผลการศึกษาพบว่าข้อพิพาทที่อยู่ในอำนาจของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน ภายใต้บังคับมาตรา 8 มาตรา 20 ประกอบมาตรา 69 และมาตรา 35 แห่งพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ให้ศูนย์ไกล่เกลี่ยมีอำนาจในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่ง โดยข้อพิพาทนั้นเป็นข้อพิพาทระหว่างทายาทเกี่ยวกับทรัพย์มรดก ข้อพิพาทที่มีทุนทรัพย์ไม่เกินห้าแสนบาท หรือไม่เกินจำนวนตามที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา  ข้อพิพาทเกี่ยวกับที่ดินที่มิใช่ข้อพิพาทเกี่ยวด้วยกรรมสิทธิ์ ข้อพิพาทอื่นตามที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา และต้องเป็นข้อพิพาทที่ไม่เกี่ยวด้วยสิทธิในครอบครัว สิทธิแห่งสภาพบุคคล หรือกรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์    ข้อพิพาททางอาญา ข้อพิพาทที่เกี่ยวเนื่องกับคดีอาญาที่อยู่ในอำนาจของศาลเยาวชนและครอบครัว ตามกฎหมายว่าด้วยศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว จะทำการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทตามพระราชบัญญัตินี้มิได้ ข้อพิพาททางอาญาที่ไกล่เกลี่ยได้ตามพระราชบัญญัติฉบับนี้ ได้แก่ ความผิดตามประมวลกฎหมายอาญาที่ระบุเป็นความลหุโทษ ตั้งแต่มาตรา 390 ไปจนถึงมาตรา 395 และมาตรา 397 ความผิดที่กฎหมายกำหนดให้ยอมความได้ ความผิดลหุโทษอื่นที่ไม่กระทบต่อส่วนรวมตามที่กำหนดใน    พระราชกฤษฎีกา และยังคงเห็นปัญหา ดังนี้ 1) ปัญหาการดำเนินงานของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน 2) ปัญหาเกี่ยวกับคุณสมบัติของผู้ทำหน้าที่เป็นผู้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน 3) ปัญหาเกี่ยวกับลักษณะของข้อพิพาทที่อยู่ในขอบอำนาจของการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน
          ข้อเสนอแนะเห็นควรให้มีการส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพของบุคลากรของศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน เพื่อเพิ่มพูนความรู้ทางด้านกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้คำแนะนำแก่ประชาชนได้อย่างถูกต้อง และควรกำหนดอายุของผู้ที่จะทำหน้าที่เป็นผู้ไกล่เกลี่ยคือ อายุ 35 ปีขึ้นไป สิ่งที่สำคัญที่สุดของการเป็นคนกลางผู้ไกล่เกลี่ยมีหน้าที่เจรจาให้คู่พิพาทมีความเชื่อถือไว้ใจ ทำให้คู่พิพาททุกฝ่ายต่างยอมรับในตัวผู้ไกล่เกลี่ย และควรกำหนดประเภทคดีที่ไกล่เกลี่ยได้ให้กว้างขึ้น และควรแก้ไขกฎหมายให้ขยายจำนวนทุนทรัพย์ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่งของภาคประชาชน