วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการแพทย์พื้นบ้านของกลุ่มชาติพันธุ์ไทย กูย บ้านปราสาทเยอ ต.ปราสาทเยอ อ.ไพรบึง จ.ศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการแพทย์พื้นบ้านของกลุ่มชาติพันธุ์ไทย กูย บ้านปราสาทเยอ ต.ปราสาทเยอ อ.ไพรบึง จ.ศรีสะเกษ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาวัฒนธรรมการดูแลสุขภาพโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการแพทย์พื้นบ้านของกลุ่มชาติพันธุ์ไทย กูย ในบ้านปราสาทเยอ ต.ปราสาทเยอ อ.ไพรบึง จ.ศรีสะเกษ ผู้วิจัยดำเนินการสำรวจด้วยแนวทางการวิจัยเชิงคุณภาพ เป็นการศึกษาภาคสนาม โดยใช้วิธีการสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วมและสัมภาษณ์อย่างไม่เป็นทางการและการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ผู้วิจัยจึงเลือกพื้นที่ศึกษาคือ บ้านปราสาทเยอ ต.ปราสาทเยอ อ.ไพรบึง จ.ศรีสะเกษ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลประกอบไปด้วย ผู้นำชุมชน จำนวน 2 คน พระสงฆ์ จำนวน 2 รูป หมอพื้นบ้าน จำนวน 2 คน และประชาชนที่อาศัยอยู่ในชุมชน จำนวน 10 คน วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการแพทย์พื้นบ้านของกลุ่มชาติพันธุ์ไทย กูย บ้านปราสาทเยอ ต.ปราสาทเยอ อ.ไพรบึง จ.ศรีสะเกษ ได้รับการถ่ายทอดมาเป็นเวลาช้านานตั้งแต่บรรพบุรุษถึงปัจจุบัน วัฒนธรรมและภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์เยอเป็นการหล่อหลอมจากรุ่นสู่รุ่น ในเรื่องของอาหารนั้นมีความหลากหลายในวัตถุดิบทางธรรมชาติตามฤดูกาล เมนูอาหารที่ถือว่า “อาหารเป็นยา” จะมีพืชผักตามธรรมชาติและตามฤดูกาลเป็นส่วนประกอบพื้นฐานเพื่อใช้ในการประกอบอาหาร และยังมีพืชที่เป็นสมุนไพรซึ่งนำมาเป็นส่วนประกอบในการปรุงอาหาร เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด ซึ่งพืชเหล่านี้มีสรรพคุณทั้งในด้านให้คุณค่าทางสารอาหารแล้ว ยังช่วยในการช่วยดูแลรักษาสุขภาพ หากเป็นเนื้อสัตว์จะเป็นปลาซึ่งหาได้จากแหล่งน้ำตามธรรมชาติในท้องถิ่น วิถีวัฒนธรรมที่เป็นศูนย์รวมจิตใจของกลุ่มชาติพันธุ์เยอ คือการเคารพไหว้ผีบรรพบุรุษของตน และมีหมอเมืองเป็นผู้คอยดูแลลูกบ้านในชุมชน ชาวเยอมีความเชื่อในเรื่องของความเจ็บป่วยว่าเป็นการกระทำของภูตผีและวิญญาณ จึงต้องประกอบพิธีกรรมเซ่นผี และมีการรำผีสะเอง เพื่อสร้างความพึงพอใจให้ภูตผี ผู้ประกอบพิธีเรียกว่า ผีมอ กลุ่มชาติพันธุ์เยอมีวิธีการรักษาสุขภาพโดยใช้วิธีการแพทย์พื้นบ้านในการรักษาโดยใช้ยาสมุนไพรในการดูแลรักษาสุขภาพ