การออกแบบผลิตภัณฑ์เชิงสร้างสรรค์จากอัตลักษณ์ลายแส่วผ้าในจังหวัดศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง การออกแบบผลิตภัณฑ์เชิงสร้างสรรค์จากอัตลักษณ์ลายแส่วผ้าในจังหวัดศรีสะเกษ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ลายแส่วผ้าในจังหวัดศรีสะเกษ และเพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์เชิงสร้างสรรค์จากอัตลักษณ์ลายแส่ว กลุ่มแส่วผ้าโพนค้อ ตำบลโพนค้อ อำเภอเมือง จังหวัดศรีสะเกษ ใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Methods Research) เก็บรวบรวมข้อมูลเอกสารและข้อมูลภาคสนาม ด้วยเครื่องมือวิจัย ได้แก่ การสัมภาษณ์ แบบสังเกตการณ์ การสนทนากลุ่ม แบบสอบถามความคิดเห็น ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง และนำมาวิเคราะห์ร่วมกับแนวคิดการออกแบบ แนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ แนวคิดอัตลักษณ์ ทฤษฎีรื้อสร้าง เพื่อนำมาออกแบบผลิตภัณฑ์เชิงสร้างสรรค์จากอัตลักษณ์ลายแส่วผ้าในจังหวัดศรีสะเกษ

            จากการศึกษาพบว่าอัตลักษณ์ลายแส่วผ้าของกลุ่มแส่วผ้าโพนค้อเป็นการถ่ายทอดจากบรรพบุรุษ สามารถแบ่งอัตลักษณ์เป็น 2 ด้าน คือ 1) อัตลักษณ์ร่วม โดยทุกกลุ่มแส่วผ้าทำเหมือนกัน ทั้งกระบวนการผลิต รูปแบบ ลวดลาย (ดั้งเดิม) ซึ่งมี 10 ลวดลาย ได้แก่ ลายตีนตะขาบ ลายหางสิงห์ ลายโซ่ลายขามดแดง ลายเชิงเทียน ลายใบโพธิ์ ลายดอกพิกุล ลายขัดตาแหลว ลายดอกไม้ และลายจกดาว และสีของด้ายแส่ว คือ สีขาว สีแดง สีเหลือง 2) อัตลักษณ์ปัจเจก คือ ลวดลายที่มีการออกแบบใหม่ให้เป็นอัตลักษณ์ประจำกลุ่มผ้า มี 3 ลวดลาย ได้แก่ ลายดอกค้อช่อลำดวน ลายดอกค้อ และลายใบค้อ โดยสามารถแบ่งกลุ่มลวดลายได้ 4 กลุ่มลวดลาย คือ 1) ลวดลายสัตว์ (ลายตีนตะขาบ, ลายหางสิงห์, ลายขามดแดง) 2) ลวดลายพืชหรือพันธุ์พฤกษา (ลายดอกค้อช่อลำดวน, ลายดอกค้อ, ลายใบค้อ, ลายดอกไม้, ลายใบโพธิ์, ลายดอกพิกุล) 3) ลวดลายสิ่งของเครื่องใช้ (ลายโซ่, ลายเชิงเทียน, ลายกุญแจ, ลายขัดตาแหลว) และ 4) ลวดลายเลียนแบบธรรมชาติ
(ลายจกดาว) นอกจากนี้ได้ทำการรวบรวม วิเคราะห์ข้อมูลสู่การออกแบบผลิตภัณฑ์เชิงสร้างสรรค์ที่ได้จากแนวคิดลายแส่วผ้า นำไปสู่การออกแบบผลิตภัณฑ์เชิงสร้างสรรค์ จำนวน 1 คอลเลกชัน (Collection) ประกอบด้วย หมวก กระเป๋า รองเท้า ผ้าพัน/
ผ้าคลุมไหล่ แล้วประเมินโดยผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบ และประเมินความพึงพอใจต่อผลิตภัณฑ์เชิงสร้างสรรค์จากกลุ่มเป้าหมาย พบว่ากลุ่มเป้าหมาย จำนวน 50 คน มีความพึงพอใจในผลิตภัณฑ์อยู่ในระดับมาก โดยพบว่ามีความพึงพอใจผลิตภัณฑ์ในรูปแบบผ้าพันคอ/ผ้าคลุมไหล่ มากที่สุด ( = 4.52, S.D. = 0.50) รองลงมา คือ รองเท้า ( = 4.24, S.D. = 0.50) กระเป๋า ( = 4.30, S.D. = 0.52) และหมวก ( = 4.09, S.D. = 0.56) ตามลำดับ และมีความพึงพอใจโดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 4.29, S.D. = 0.47)