การปริวรรตและวิเคราะห์ตำรับยาพื้นบ้านที่ปรากฏในสมุดฝรั่งฉบับสถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ

บทคัดย่อ

เอกสารตัวเขียนที่เรียกว่า “สมุดฝรั่ง” เป็นเอกสารประเภทหนึ่งที่สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ ได้เก็บรวบรวมไว้ในห้องวรรณกรรมท้องถิ่น เนื้อหาโดยทั่วไปที่ปรากฏในสมุดฝรั่ง ได้แก่ ศาสนา พิธีกรรม ไสยศาสตร์ โหราศาสตร์
ยาสมุนไพร ฯลฯ อย่างไรก็ดีในบทความนี้จะมุ่งเสนอเฉพาะสมุดฝรั่งที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับตำรับยาสมุนไพรที่ตัวเล่มมีความสมบูรณ์จำนวน 11 เล่ม เมื่อนำมาปริวรรตถ่ายถอด
เป็นอักษรไทยปัจจุบันแล้วพบว่ามีข้อมูลที่น่าสนใจซึ่งควรเผยแพร่ไว้เป็นประโยชน์ต่อ
ผู้ศึกษาตำรายาพื้นบ้านของภาคใต้ใน 3 ประเด็น กล่าวคือ 1. ด้านอักขรวิธี พบว่า
วิธีการเขียนจะยึดเอาเสียงเป็นหลักมากกว่าความถูกต้องของการสะกดการันต์ นอกจากนี้คือการใช้คำภาษาถิ่นใต้มาใช้ร่วมด้วย 2. ด้านโครงสร้างของเนื้อหา พบว่า มีการเลือกใช้คำขึ้นต้นสูตรยาหลายลักษณะ เช่น บอกอาการของโรค บอกวิธีการรักษา หรือการใช้ภาษาบาลีและข้อความที่เป็นสิริมงคล ฯลฯ ส่วนคำลงท้ายมักเลือกใช้คำที่เสริมสร้างความเชื่อมั่นหรือให้กำลังใจว่าสูตรยานี้จะช่วยให้หายจากโรคแน่นอน และ 3. ตำรับยา พบว่า มี 9 ตำรับ ได้แก่ 1) โรคไข้ 2) โรคลม 3) โรคริดสีดวง 4) โรคบิด 5) โรคเลือด
6) โรคบุรุษ 7) โรคไอ 8) โรคผิวหนัง และ 9) โรคจากอำนาจเหนือธรรมชาติ