กระบวนการพัฒนากลไกการขับเคลื่อนตลาดชุมชน เพื่อความเข้มแข็งเศรษฐกิจชุมชน เทศบาลตำบลตลาดแค อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา

ผู้แต่ง

  • สิริกร บุญสังข์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎนครราชสีมา
  • สกุล วงษ์กาฬสินธุ์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎนครราชสีมา

คำสำคัญ:

กระบวนการชุมชน, กลไกการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ, เศรษฐกิจชุมชน, เทศบาลตำบลตลาดแค

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนาอัตลักษณ์และแผนยุทธศาสตร์
การขับเคลื่อนตลาดชุมชนเทศบาลตำบลตลาดแค 2) เพื่อวิเคราะห์ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและการมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนตลาดชุมชนเทศบาลตำบลตลาดแค 3) เพื่อพัฒนากลไกและบทบาทในการขับเคลื่อนตลาดชุมชนเทศบาลตำบลตลาดแค 4 ) เพื่อสังเคราะห์กระบวนการพัฒนากลไกการขับเคลื่อนเพื่อความเข้มแข็งเศรษฐกิจชุมชนเทศบาลตำบลตลาดแค รูปแบบเป็นการวิจัยเพื่อท้องถิ่น (Community – based Research: CBR) ประยุกต์เทคนิควิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ สนทนากลุ่มย่อย สัมภาษณ์ วิเคราะห์เอกสาร ประชุมเชิงปฏิบัติการ วิเคราะห์ข้อมูล
ใช้วิธีการวิเคราะห์สาเหตุและผล 

ผลการศึกษาพบว่า 1) ในอดีตตลาดชุมชนเทศบาลตำบลตลาดแค เป็นพื้นที่สร้างงาน สร้างรายได้ ให้กับชุมชน เนื่องจากที่ตั้งเป็นสามแยกและจุดพักรถทำให้มีร้านค้าและบริการต่าง ๆ จำนวนมาก เนื่องจากการขยายถนนเป็น 4 ช่องทางจราจร ส่งผลให้ตลาดซบเซาลงอย่างมาก เพื่อเป็นการฟื้นฟูตลาดจึงมีการพัฒนาอัตลักษณ์ให้เป็นตลาดวิถีชุมชนเน้นจำหน่ายสินค้าและผลิตภัณฑ์ชุมชน ปลอดภัย ถูก ดี มีสุข ตั้งชื่อว่าตลาดแค แคร์คุณ และมีการปรับภูมิทัศน์ จัดทำตราสัญลักษณ์โลโก้ดอกแค
สื่อความหมายของความเป็นชุมชนดั้งเดิม มีการทำแผนยุทธศาสตร์และแนวทางการพัฒนาตลาดชุมชนเทศบาลตลาดแค มีดังนี้ กำหนดวิสัยทัศน์และอัตลักษณ์ของตลาด พัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน ปรับปรุงภูมิทัศน์ พัฒนาระบบการบริการจัดการ 2) ผู้มีส่วนได้เสียภายในชุมชน ได้แก่ ผู้นำชุมชน กลุ่มอาชีพ สมาชิกร้านค้าชุมชน ส่วนกลุ่มผู้มีส่วนได้เสียที่เกี่ยวข้องจากภายนอก ได้แก่ อบต. เทศบาลตำบลตลาดแค หน่วยงานราชการในท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา และรถยนต์ กลุ่มผู้สัญจรผ่านตลาดชุมชน 3) กลไกการขับเคลื่อนมีการตั้งคณะกรรมการและบทบาทหน้าที่ ดังนี้ ฝ่ายอำนวยการและดำเนินงาน ฝ่ายจัดซื้อและจัดหาผลิตภัณฑ์ ฝ่ายขาย ฝ่ายตรวจสอบบัญชี และที่ปรึกษา 4) กระบวนการพัฒนากลไกการขับเคลื่อนตลาดชุมชน ได้แก่ กลไกเชิงพื้นที่ กลไกทางสังคม กลไกทางเศรษฐกิจ และกลไกเสริมจากภายนอก

เอกสารอ้างอิง

กรมการพัฒนาชุมชน . (2547). คู่มือองค์กรเครือข่ายกับการบริหารจัดการทุนแบบมืออาชีพ. บริษัทรำไทยเพรส จำกัด.

กรมการพัฒนาชุมชน . (2560). การขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากภายใต้กลไกประชารัฐ. กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย.

กาญจนา แก้วเทพ. (2527). จิตสำนึกของชาวนา : ทฤษฎีและแนวการวิเคราะห์แบบเศรษฐศาสตร์การเมือง. สมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย.

กิตติชัย นวลทอง. (2563). ผลงานแนวคิด “ปิ่นโตร้อยสายสร้างเครือข่ายและตลาดชุมชน”. www.pandinthong.com

เกียรติสุดา ศรีสุข. (2548). การวิจัยเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาความสามารถในการทำวิจัย. คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่:เชียงใหม่.

ชุติรัตน์ เจริญสุข, อาคม เจริญสุข และปาริฉัตร วิมูลชาติ. (2556). การวิจัยปฏิบัติการดึงการมีส่วนร่วมเพื่อหาแนวทางการพัฒนาและสร้างความเข้มแข็งให้กับตลาดชุมชนเจ็ดเสมียน อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี. มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง.

ชูพักตร์ สุทธิสา และคณะ. (2554). โครงการวิจัยการพัฒนาระบบและกลไกการพัฒนาคุณภาพงานวิจัยเพื่อท้องถิ่นภาคอีสานสู่การสร้างที่ทางสังคมและการขับเคลื่อนนโยบาย. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

เซอร์กี เคลย์. (2554). พลังกลุ่มไร้สังกัด. มติชน.

ณรงค์ เพ็ชรประเสริฐ. (2542). ธุรกิจชุมชน : เส้นทางที่เป็นไปได้. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

เทศบาลตำบลตลาดแค. (2561). ประชากร. http://www.taladkae.go.th/showdata.

ธงชัย สันติวงษ์. (2540). องค์การและการบริหาร (พิมพ์ครั้งที่ 11). ไทยวัฒนาพาณิช.

สกุล วงษ์กาฬสินธุ์. (2562). ศักยภาพทุนชุมชนในการแก้ไขปัญหาเพื่อพัฒนาหมู่บ้านล้าหลัง อำเภอเสิงสาง จังหวัดนครราชสีมา. มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา.

สมพันธ์ เตชะอธิกและคณะ. (2547). การเรียนรู้และการจัดการความรู้ขององค์กรชุมชนเพื่อชุมชนเป็นสุข. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2559). สรุปแผนพัฒนา เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 พ.ศ. 2560-2564. สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

สุภางค์ จันทวานิชม. (2546). วิธีการเก็บข้อมูลในการวิจัยเชิงคุณภาพ. ในคู่มือการวิจัยเชิงคุณภาพเพื่องานพัฒนา,อุทัย ดุลยเกษม (พิมพ์ครั้งที่ 4). สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

เสริมศักดิ์ ขุนพล. (2557). การศึกษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม ความเชื่อของชุมชนเกาะยอ. วารสารปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ, 28(3), 83-103.

อัญชัน แกมเชย. (2544). ธุรกิจชุมชนกับสำนึกร่วมในการจัดการป่า กรณีศึกษาบ้านเขา ราวเทียนทอง ตำบลเนินขาม กิ่งอำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท. วิทยานิพนธ์ มหาวิทยาลัยมหิดล.

อินทรา พงษ์นาค. (2557). อัตลักษณ์ชุมชนเมืองอู่ทองเพื่อพัฒนาการท่องเทียวเชิง วัฒนธรรมจังหวัดสุพรรณบุรี [วิทยานินพนธ์ศิลปะศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาการจัดการทางวัฒนธรรม (สหสาขาวิชา)]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

นิรมล ขมหวาน (2557). การศึกษาอัตลักษณ์ของชุมชนตลาดโบราณบางพลี จังหวัด สมุทรปราการ. วารสารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์, 14(1), 125–144.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-27

รูปแบบการอ้างอิง

บุญสังข์ ส., & วงษ์กาฬสินธุ์ ส. . (2025). กระบวนการพัฒนากลไกการขับเคลื่อนตลาดชุมชน เพื่อความเข้มแข็งเศรษฐกิจชุมชน เทศบาลตำบลตลาดแค อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิชาการมนุษย์และสังคม มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ, 9(1), 213–234. สืบค้น จาก https://so08.tci-thaijo.org/index.php/jhuso/article/view/4279