ฮูบแต้มฝาผนัง : สื่อสร้างสรรค์ทางสังคมวัฒนธรรมอีสาน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ เรียบเรียงความเป็นมา ความสำคัญ และบทบาทของฮูบแต้มฝาผนังหรือจิตรกรรมฝาผนังในอีสาน ในฐานะที่เป็นสื่อสร้างสรรค์ทางสังคมวัฒนธรรม โดยศึกษาจากตัวอย่างงานฮูบแต้มฝาผนังอีสานทั้งรุ่นเก่าและรุ่นใหม่ที่ปรากฏอยู่ในท้องถิ่นภาคอีสานตอนล่างเป็นหลัก ซึ่งจากการศึกษาพบว่า งานฮูบแต้มฝาผนังอีสานมีปรากฏร่องรอยมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ไล่เรียงมาจนถึงยุคประวัติศาสตร์ชาติไทย และยุคปัจจุบันตามลำดับ งานฮูบแต้มฝาผนังส่วนใหญ่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อสนองความเชื่อถือศรัทธา เพื่อเป็นพุทธบูชา เป็นสื่อการเรียนรู้ให้กับชุมชน และยังใช้เป็นเครื่องตกแต่งพุทธศาสนสถานให้เกิดความสวยงาม น่าศรัทธาเลื่อมใส โดยมีรูปแบบและเนื้อหาที่สะท้อนอัตลักษณ์ของชุมชนอีสานในแต่ละยุคสมัย ตลอดจนอิทธิพลจากพื้นที่ใกล้เคียง บ่งบอกลักษณะทางสังคมวัฒนธรรมและวิถีการดำเนินชีวิตของคน
ในท้องถิ่นได้อย่างหลากหลาย เป็นงานศิลปกรรมที่ทรงคุณค่า สมควรแก่การอนุรักษ์ ส่งเสริมพัฒนาให้เป็นสมบัติคู่กับชุมชน เป็นแหล่งเรียนรู้ทางพุทธศาสนา ขนบธรรมเนียม ประเพณี วิถีการดำเนินชีวิต ตลอดจนสังคมวัฒนธรรมทุก ๆ ด้านของชาวอีสาน