ประชาธิปไตยแบบไทย ๆ กับการเมืองเชิงศีลธรรม

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และวิพากษ์ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างแนวคิดประชาธิปไตยแบบไทย ๆ กับการเมืองเชิงศีลธรรมภายใต้ขอบเขตเนื้อหาที่เน้นการสำรวจการใช้ศีลธรรมเป็นเครื่องมือของรัฐในการควบคุมและกำกับพื้นที่ทางการเมืองของพลเมืองในสังคมไทย บทความชี้ให้เห็นว่า แนวคิดประชาธิปไตยแบบไทย ๆ มิได้เป็นเพียงกรอบวัฒนธรรมเฉพาะถิ่น หากแต่ถูกนำมาใช้เพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับระบอบอำนาจนิยมโดยผ่านการนิยามศีลธรรมที่ผูกขาดโดยรัฐหรือกลุ่มชนชั้นนำ ศีลธรรมในลักษณะนี้ถูกทำให้กลายเป็นมาตรฐานเดียวที่มิอาจตั้งคำถามได้ และถูกใช้อย่างแยบยลผ่านนโยบายสาธารณะ การบังคับใช้กฎหมาย และวาทกรรมในพื้นที่สาธารณะ ซึ่งนำไปสู่การลดทอนเสรีภาพทางความคิด ความหลากหลาย และการมีส่วนร่วมอย่างเท่าเทียมของพลเมือง การเมืองเชิงศีลธรรมในบริบทไทยเป็นกระบวนการทางอุดมการณ์ที่ไม่เปิดพื้นที่ให้เกิดการวิพากษ์หรือถกเถียงต่อชุดคุณค่าทางศีลธรรมที่รัฐนิยามไว้ นำเสนอกรอบแนวคิดเชิงพุทธ เช่น ธรรมาธิปไตย ความไม่ยึดมั่นในอัตตา และการปลอดจากความกลัว เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการตั้งคำถามต่อการผูกขาดศีลธรรมของรัฐ และผลักดันให้ศีลธรรมกลับมาเป็นพื้นที่แห่งการต่อรอง วิพากษ์ และการมีส่วนร่วมของพลเมืองอย่างแท้จริง องค์ความรู้ใหม่ผ่านเสาศีลธรรมทางการเมือง ซึ่งประกอบด้วยหลักความสามารถในการวิพากษ์ การมีส่วนร่วมที่ครอบคลุม การถ่วงดุลผ่านเหตุผลสาธารณะ และพื้นที่ปลอดภัยสำหรับความเห็นต่าง เสาทั้งสี่นี้สามารถใช้เป็นกรอบเชิงนโยบายในการออกแบบประชาธิปไตยที่เปิดให้ศีลธรรมหลากหลายดำรงอยู่ร่วมกันได้อย่างยั่งยืนในระบอบประชาธิปไตยร่วมสมัย