บทบาทโซเชียลมีเดียในการสื่อสาร : เหตุการณ์แผ่นดินไหวกรุงเทพ 2025
คำสำคัญ:
การสื่อสารในภาวะวิกฤต, โซเชียลมีเดีย, แผ่นดินไหวกรุงเทพบทคัดย่อ
บทความนี้ศึกษาและวิเคราะห์บทบาทของโซเชียลมีเดียในการสื่อสารระหว่างเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวกรุงเทพฯ ปี 2025 โดยเน้นไปที่การใช้โซเชียลมีเดียเป็นเครื่องมือในการรายงานเหตุการณ์ การแจ้งเตือนภัย และการแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างประชาชนและหน่วยงานภาครัฐ พบว่า โซเชียลมีเดียมีบทบาทสำคัญในการเผยแพร่ข้อมูลเบื้องต้นในรูปแบบที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ เช่น การใช้แฮชแท็กและแพลตฟอร์มต่างๆ เช่น Twitter, Facebook และ TikTok เพื่อรายงานและแบ่งปันประสบการณ์จากพื้นที่ต่างๆ อย่างไรก็ตาม ยังพบปัญหาความล่าช้าของข้อมูลจากหน่วยงานภาครัฐเมื่อเทียบกับข้อมูลที่เผยแพร่โดยประชาชน และปัญหาการแพร่กระจายของข่าวลวงที่สร้างความตื่นตระหนกให้แก่สังคม บทความนี้เสนอแนวทางการพัฒนาระบบเฝ้าระวังข้อมูล และการส่งเสริมพลเมืองดิจิทัลให้มีวิจารณญาณในการเสพข่าวสาร รวมถึงการบูรณาการการสื่อสารระหว่างภาครัฐและแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย เพื่อจัดการข้อมูลในภาวะวิกฤตอย่างมีประสิทธิภาพและเชื่อถือได้
References
กิตติพงษ์ พรมโคตร. (2562). นักข่าวพลเมืองในยุคดิจิทัล: ศักยภาพและข้อจำกัดในการรายงานเหตุการณ์ฉุกเฉิน. วารสารนิเทศศาสตร์ปริทัศน์, 22(2), 87–104.
ธีรยุทธ รัตนสุนทร. (2565). การสื่อสารในภาวะฉุกเฉิน: ศักยภาพของสื่อสังคมออนไลน์ในการจัดการภัยพิบัติ. วารสารเทคโนโลยีและสื่อสารมวลชน, 9(2), 45–60.
นฤมล รัตนาภิบาล. (2562). ความรู้เท่าทันข่าวปลอม: แนวทางการพัฒนาทักษะของผู้ใช้โซเชียลมีเดียในประเทศไทย.วารสารการวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช, 11(1), 23–37.
นิภา แสงรัตน์. (2564). สื่อสังคมออนไลน์กับการสร้างข้อมูลจากประชาชนในภาวะวิกฤต: ศึกษากรณีเหตุการณ์น้ำท่วมภาคใต้ 2563. วารสารการสื่อสารมวลชน, 10(1), 55–72.
พัชราภา กฤตธนานันท์. (2563). การสื่อสารของภาครัฐผ่านโซเชียลมีเดียในภาวะวิกฤต: ศึกษากรณีการแพร่ระบาดของ COVID-19. วารสารรัฐศาสตร์ปริทรรศน์, 21(3), 112–129.
ศิรินภา พิริยะโชติ. (2565). ความเชื่อมั่นของประชาชนต่อข้อมูลข่าวสารในโซเชียลมีเดียช่วงวิกฤตโควิด-19 และภัยธรรมชาติ. วารสารสื่อสารและการจัดการ, 7(1), 45–59.
ศิริลักษณ์ ทองเจริญ. (2561). ข่าวปลอมในสื่อสังคมออนไลน์กับความเชื่อของประชาชนในภาวะวิกฤต. วารสารนิเทศศาสตร์, 36(2), 45–62.
ศุภมาศ พิทักษ์พงศ์. (2563). การสื่อสารความเสี่ยงผ่านสื่อสังคมออนไลน์ในภาวะวิกฤต: บทเรียนจากเหตุการณ์น้ำท่วมและแผ่นดินไหวในประเทศไทย. วารสารนิเทศศาสตร์, 38(1), 101–117.
สรวุฒิ สุตะบุตร. (2564). อินฟลูเอนเซอร์กับบทบาทสื่อสารสาธารณะในสถานการณ์วิกฤต. วารสารนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 39(2), 85–102.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2566). รายงานการสำรวจการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในครัวเรือน พ.ศ. 2566. กรุงเทพฯ: กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม.
สุพจน์ เจริญผล. (2564). โซเชียลมีเดียกับการจัดการภัยพิบัติในสังคมไทย. วารสารนิเทศศาสตร์, 39(2), 21–36.
สุพัตรา จิตต์สงวน. (2565). การสื่อสารของภาครัฐผ่านโซเชียลมีเดียในภาวะวิกฤต: การศึกษาเชิงวิเคราะห์ในประเทศไทย (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยกรุงเทพ).
สุวิชา วงศ์ดี. (2564). โซเชียลมีเดียกับการสื่อสารในภาวะวิกฤต: กรณีศึกษาการระบาดของโควิด-19 และภัยพิบัติในประเทศไทย. วารสารนิเทศศาสตร์, 39(3), 55–72.
อโนมา กลิ่นเจริญ. (2558). ความหมายและกระบวนการบริหารการสื่อสารในภาวะวิกฤตขององค์กรภาครัฐ. รายงานวิจัย. คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย.
อรุณี หงษ์ทอง. (2562). ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงข้อมูลภัยพิบัติของผู้สูงอายุในภาคเหนือ. วารสารการสื่อสารมวลชน, 25(2), 113–132.
อัจฉรา ชีวพันธุศรี. (2565). โซเชียลมีเดียกับการเยียวยาทางจิตใจในช่วงวิกฤต: กรณีศึกษาชุมชนผู้ประสบภัยบนโลกออนไลน์. วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 48(3), 27–46.
อิศรา ธรรมโชติ. (2565). ความน่าเชื่อถือและการเลือกใช้แหล่งข่าวสารของประชาชนในช่วงภัยพิบัติ. วารสารนิเทศ ศาสตร์, 41(1), 35–52.
Castells, M. (2010). The rise of the network society: The information age: Economy, society, and culture (Vol. 1). Wiley-Blackwell.
Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59–68.
Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59–68.
McQuail, D. (2010). McQuail’s Mass Communication Theory (6th ed.). Sage Publications.
Nip, J. Y. M. (2010). Rethinking the role of the citizen journalist in crisis communication. International Journal of Communication, 4, 1447–1467.
Palen, L., Vieweg, S., Liu, S. B., & Hughes, A. L. (2009). Crisis in a networked world: Features of computer-mediated communication in the April 16, 2007, Virginia Tech event. Social Science Computer Review, 27(4), 467–480.
Palen, L., Vieweg, S., Liu, S. B., & Hughes, A. L. (2009). Crisis in a networked world: Features of computer-mediated communication in the April 16, 2007, Virginia Tech event. Social Science Computer Review, 27(4), 467–480.
Pfefferbaum, B., North, C. S., & Flynn, B. W. (2012). Disaster mental health services: A guidebook for clinicians and administrators. Oxford University Press.
Van Dijk, J. (2005). The Deepening Divide: Inequality in the Information Society. SAGE Publications.
Vieweg, S., Hughes, A. L., Starbird, K., & Palen, L. (2010). Microblogging during two natural hazards events: What Twitter may contribute to situational awareness. In Proceedings of the SIGCHI conference on human factors in computing systems (pp. 1079–1088).
Vieweg, S., Hughes, A. L., Starbird, K., & Palen, L. (2010). Microblogging during two natural hazards events: What Twitter may contribute to situational awareness. In CHI '10: Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems (pp. 1079–1088).
Vosoughi, S., Roy, D., & Aral, S. (2018). The spread of true and false news online. Science, 359(6380), 1146–1151. https://doi.org/10.1126/science.aap9559
Yamamura, E. (2020). Social media, disaster risk communication, and evacuation behavior: Evidence from the 2016 Kumamoto earthquakes. International Journal of Disaster Risk Reduction, 47, 101546.
