การเพิกถอนหมายจับ: การเปรียบเทียบวิเคราะห์ในกฎหมายไทยและกฎหมายเยอรมนี

บทคัดย่อ

หมายจับนั้นถือได้ว่าเป็นหมายอาญาประเภทหนึ่ง และเป็นเครื่องมือสำคัญประการหนึ่งสำหรับเจ้าหน้าที่ ของรัฐ เพื่อให้ได้ตัวผู้ถูกกล่าวหาหรือผู้ต้องหามาเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม ซึ่งการจับนั้นเป็นการละเมิดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ซึ่งตามรัฐธรรมนูญนั้นห้ามมิให้กระทำ เว้นแต่การจำกัดสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลต้องเป็นไปตามเงื่อนไขที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ ในกรณีที่รัฐธรรมนูญมิได้บัญญัติเงื่อนไขไว้ กฎหมายดังกล่าวต้องไม่ขัดต่อหลักนิติธรรม ซึ่งหมายจับก็ได้มีการบัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ดังนั้นการออกหมายจับต้องพิจารณาอย่างถี่ถ้วน และมีพยานหลักฐานที่ชัดเจนเพื่อคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนตามรัฐธรรมนูญ อย่างไรก็ตาม อาจมีกรณีที่มีข้อผิดพลาดหรือบกพร่องหรือเหตุประการอื่นในขั้นตอนการพิจารณาออกหมายจับ ดังนั้น จึงควรมีหลักเกณฑ์การเพิกถอนหมายจับที่ได้ออกโดยไม่ถูกต้อง บทความเรื่องหลักเกณฑ์การเพิกถอนหมายจับนี้จะศึกษาเกี่ยวกับปัญหาการเพิกถอนหมายจับของประเทศไทย ที่มิได้มีการบัญญัติถึงหลักเกณฑ์การเพิกถอนหมายจับไว้ในบทกฎหมายอย่างชัดเจน ซึ่งบทกฎหมายที่เกี่ยวกับการเพิกถอนหมายจับนั้นจะมีบัญญัติในประมวลกฎหมายอาญาวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 59 วรรคท้าย มาตรา 68 และ ข้อบังคับของประธานศาลฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการเกี่ยวกับการออกคําสั่งหรือ หมายอาญา พ.ศ. 2548 ข้อที่ 24 ซึ่งบทบัญญัติที่กล่าวมานี้ มิได้บัญญัติหลักเกณฑ์การเพิกถอนหมายจับไว้อย่างชัดเจนแต่อย่างใด บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงหลักเกณฑ์ในการเพิกถอนหมายจับ โดยมีการเปรียบเทียบกับกฎหมายในต่างประเทศ คือ ประเทศเยอรมนี ซึ่งมีการใช้ระบบกฎหมายแบบซีวิลลอว์ อันเป็นการใช้ระบบกฎหมายเหมือนกับประเทศไทย และบทความนี้มีความมุ่งหมายที่จะศึกษาผลกระทบอันเกิดจากการใช้อำนาจของศาลในการเพิกถอนหมายจับ รวมถึงแนวทางในการแก้ไขปัญหาด้วยการบัญญัติถึงหลักเกณฑ์ในการเพิกถอนหมายจับลงในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา