มาตรการทางกฎหมายเพื่อส่งเสริมการพัฒนาบุคลากรที่มีวิชาชีพทางพาณิชยนาวี

บทคัดย่อ

ในบทความฉบับนี้มุ่งเน้นการพิจารณาแนวโน้มกฎหมายที่จะเข้ามากำกับอุตสาหกรรมการขนส่งทางน้ำในส่วนของการขนส่งทางทะเลระหว่างประเทศ โดยมุ่งเน้นการสนับสนุน การปฏิบัติงานของบุคลากรทางด้านนี้ แม้ว่าจะมีการพยายามหาช่องทางแก้ไขกฎหมายเพื่อให้สอดรับกับเทคโนโลยีบ้างแล้วก็ตาม ทั้งนี้การบริหารจัดการขนส่งทางทะเลระหว่างประเทศและการทำงานของบุคลากรด้านนี้ได้ปรับใช้มาตรการทางกฎหมายเพื่อวัตถุประสงค์ในการลดขีดจำกัดหรืออุปสรรค์ในด้านต่าง ๆ แต่ยังคงมีช่องว่างทางกฎหมายในเรื่องการตีความบทบัญญัติดังกล่าวกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นจริงอยู่บ่อยครั้ง และช่องว่างของกฎหมายไทยนี้เองเป็นเหตุให้เกิดจุดอ่อนที่นำไปสู่ปัญหาความลักลั่นของหน่วยงานที่จะเข้ามาบังคับใช้มาตรการทางกฎหมาย

ทั้งนี้โดยจะกล่าวถึงกฎหมายและแนวทางปฏิบัติต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่ในบทความ โดยครอบคลุมถึงเนื้อหาเชิงกฎหมาย ผลของกฎหมาย และข้อเสนอแนะที่มีต่อภาครัฐเพื่อการปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย หรือต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อการปรับปรุงการปฏิบัติงานให้เกิดการบังคับใช้กฎหมายอย่างมีประสิทธิภาพ โดยจำแนกประเด็นปัญหาและแนวทางแก้ไขที่ชัดเจน อาทิ สถานการณ์ผลิตนักกฎหมายด้านพาณิชยนาวี บทบาทขององค์กรแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) ในส่วนที่เกี่ยวกับแรงงานคนประจำเรือ ข้อมติและอนุสัญญาเพื่อคุ้มครองการจ้างงานคุ้มครองการปฏิบัติงาน รวมตลอดถึงกรณีตัวอย่างของประเทศต่าง ๆ ที่ให้การสนับสนุนบุคลากรทางพาณิชยนาวี ดังเช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา ปานามา สหราชอาณาจักร และกรีซ เป็นต้น

นอกเหนือจากนี้ผู้เขียนได้หยิบยกประเด็นกฎหมายพาณิชยนาวี ฯลฯ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในหลากหลายประเทศชั้นนำทางธุรกิจพาณิชยนาวีได้ใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาบุคลากรด้านนี้ ดังนั้น การเรียนการสอนในสาขาวิชาเหล่านี้จึงแทรกซึมเข้าสู่สถาบันการศึกษาทั้งในระดับมหาวิทยาลัยในประเทศเหล่านั้น สำหรับประเทศไทยเองนั้นการตระหนักและการส่งเสริมการเรียนการสอนในรายวิชานี้ยังไม่เป็นที่นิยมแพร่หลายมากนัก ในปี พ.ศ. 2521 ได้มีการตราพระราชบัญญัติส่งเสริมการพาณิชยนาวี พ.ศ. 2521 ขึ้น และในปี พ.ศ. 2522 ได้กำหนดให้กิจการที่ให้การส่งเสริมการลงทุนเกี่ยวกับกิจการสถานศึกษาพัฒนากำลังคนด้านพาณิชยนาวี ระบุให้เรือไทยต้องใช้คนประจำเรือที่มีสัญชาติไทย เป็นต้น

อีกหนึ่งปัญหาซึ่งผู้เขียนได้เรียบเรียงเอาไว้คือ การขาดองค์กรกลางที่มีขีดความสามารถดังกล่าวทำให้ไม่มีการผลักดันนโยบาย ไม่มีการจัดทำเป้าหมาย แผนงาน และมาตรการในการพัฒนาบุคลากรทางพาณิชยนาวีอย่างเป็นรูปธรรม ให้มีกฎหมายและระบบเพื่อส่งเสริมการให้ความคุ้มครองอาชีพคนประจำเรือและการส่งเสริมเยาวชนเข้าสู่วิชาชีพด้านพาณิชยนาวีอย่างเหมาะสมเพื่อส่งให้ประเทศไทยสามารถส่งออกบุคลากรทางพาณิชยนาวีที่มีคุณภาพไปทำงานในต่างประเทศแล้วนำเงินตรากลับเข้ามาในประเทศไทยได้อย่างต่อเนื่อง รวมถึงการร่วมมือกันพัฒนางานพาณิชยนาวีภายในประเทศให้เติบโตเป็นวงกว้างได้อีกด้วย

เป็นความท้าทายอย่างยิ่งยวดของแต่ละหน่วยงานในการริเริ่มทบทวนบทบัญญัติซึ่งมีบังคับใช้อยู่และการปรับใช้มาตรการทางกฎหมายดังกล่าวเข้ากับบทบัญญัติกับหน่วยงานอื่นอย่างมีประสิทธิผล หากมาตรการดังกล่าวมีความทับซ้อนกันและดุลยพินิจของแต่ละหน่วยงานยังคงสร้างความแตกต่างในมาตรฐานการตีความกฎหมายซึ่งควบคุมการทำงานของบุคลากรทางพาณิชยนาวี ในบทความฉบับนี้ผู้เขียนได้อธิบายถึงกฎหมายรวมถึงแนวนโยบายที่น่าสนใจและเกี่ยวข้องกับปัญหาดังกล่าว ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการจุดประกายการอุดช่องว่างแห่งโอกาสไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อม ตลอดจนความคาดหวังในอนาคตต่อการจัดการอย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาดต่อปัญหาที่เกิดขึ้น อีกทั้งการปรับเอาแบบอย่างของกฎหมายและแนวปฏิบัติจากองค์การทางทะเลระหว่างประเทศในด้านการขนส่ง เช่น IMO มาบังคับใช้ กำหนดบทลงโทษและวางแนวนโยบายที่เคร่งครัด เป็นต้น