การกำหนดตัวผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดตามกฎหมายการแข่งขันทางการค้า

บทคัดย่อ

การมีอำนาจเหนือตลาด คือ ความสามารถของผู้ประกอบธุรกิจในการกำหนดราคาสินค้าหรือบริการของตนให้สูงหรือน้อยกว่าระดับราคาของการแข่งขันทางการค้า ตลอดช่วงระยะเวลาหนึ่ง การเป็นผู้มีอำนาจเหนือตลาดตามกฎหมายการแข่งขันทางการค้าไม่ได้มีความผิด โดยปกติของการประกอบธุรกิจแล้วผู้ประกอบธุรกิจทุกรายล้วนต้องการกำไรหรือส่วนแบ่งตลาดในระดับสูง ทั้งนี้ ผู้มีอำนาจเหนือตลาดจะมีความผิดก็ต่อเมื่อกระทำการอันมิชอบต่อการแข่งขันตามที่กฎหมายบัญญัติไว้ ผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดเป็นตัวละครที่สำคัญมากของการบังคับใช้กฎหมายการแข่งขันทางการค้า เนื่องจากกฎหมายพิจารณาเห็นว่า ผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดสามารถสร้างหรือทำลายการแข่งขันได้อย่างมีนัยสำคัญ ด้วยเหตุนี้ ระบบกฎหมายการแข่งขันทางการค้าในประเทศต่าง ๆ จึงให้ความสำคัญและกำหนดเกณฑ์การกำกับดูแลที่เข้มงวดต่อพฤติกรรมทางการค้าของผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดดังกล่าว เนื่องจากผู้ประกอบธุรกิจบางรายที่มีอำนาจเหนือตลาดมักจะมีพฤติกรรมที่เป็นการต่อต้านการแข่งขันเพื่อรักษาผลประโยชน์ของตนเองในการแสวงหากำไร จึงทำให้ไม่สามารถเกิดการแข่งขันกันได้เพราะผู้ประกอบธุรกิจรายย่อยไม่มีความสามารถมากพอที่จะแข่งขันกับผู้มีอำนาจเหนือตลาดได้ ดังนั้น จึงต้องมีการพิจารณาถึงหลักเกณฑ์ของการที่จะกำหนดตัวผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาด เพื่อเป็นแนวทางการพิจารณาการกระทำที่ขัดต่อกฎหมายของผู้ที่เป็นผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดต่อไป และผู้มีอำนาจเหนือตลาดย่อมถูกควบคุมพฤติกรรมการประกอบธุรกิจที่มีความเข้มงวดมากกว่าผู้ประกอบธุรกิจทั่วไป เนื่องจากการกระทำเช่นเดียวกันของผู้ประกอบธุรกิจที่มีอำนาจเหนือตลาดกับผู้ประกอบธุรกิจที่ไม่มีอำนาจเหนือตลาดอาจเกิดผลกระทบต่อตลาดที่แตกต่างกัน จากการศึกษาพบว่าหลักเกณฑ์การพิจารณาการเป็นผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดตามกฎหมายการแข่งขันทางการค้าของประเทศไทยในปัจจุบันยังขาดความชัดเจน มีข้อบกพร่อง และมีข้อจำกัด บทความนี้จึงได้มุ่งศึกษาเกี่ยวกับสภาพปัญหาที่มีผลกระทบต่อการกำหนดตัวผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาด ตามกฎหมายการแข่งขันทางการค้าของประเทศไทย รวมทั้งศึกษาเปรียบเทียบแนวทางการกำหนดตัวผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาดของกฎหมายต่างประเทศ อาทิ สหภาพยุโรป สาธารณรัฐเยอรมนี และสาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลีใต้) ซึ่งพบว่าได้มีการกำหนดหลักเกณฑ์ที่มีลักษณะแตกต่างกันออกไปตามบริบทของแต่ละประเทศ เพื่อนำมาเป็นแนวทางในการพัฒนาหลักเกณฑ์ทางกฎหมายของประเทศไทย และเสนอให้มีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย หลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดการบังคับใช้กฎหมายการแข่งขันทางการค้าอย่างมีประสิทธิภาพ