แนวทางและมาตรการทางกฎหมายเพื่อการส่งเสริมและกำกับดูแลการเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับประเทศไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 5 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการกำกับดูแล และส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต 2) เพื่อศึกษาแนวทางระหว่างประเทศในการกำกับดูแล และส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต 3) เพื่อศึกษามาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการกำกับดูแล และส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตของประเทศที่เลือกศึกษา ได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น สาธารณรัฐเกาหลี และประเทศฟินแลนด์ 4) เพื่อศึกษาข้อจำกัดของร่างพระราชบัญญัติการส่งเสริมการเรียนรู้ พ.ศ. …. 5) เพื่อวิเคราะห์และเสนอแนะมาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสมของประเทศไทยในการกำกับดูแล และส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต การศึกษาวิจัยนี้ใช้วิธีการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพที่เป็นการวิจัยเอกสารทั้งในและต่างประเทศที่เกี่ยวกับการกำกับดูแล และส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต โดยมีประเทศที่เลือกศึกษา ได้แก่ ประเทศฟินแลนด์ สาธารณรัฐเกาหลีและประเทศญี่ปุ่น รวมถึงศึกษาเปรียบเทียบข้อจำกัดของร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมการเรียนรู้ พ.ศ. …. นอกจากนี้ยังมีการสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่มตัวอย่าง 3 กลุ่มจำนวน 10 คน ได้แก่ 1) กลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษา และกฎหมาย 2) กลุ่มตัวแทนจากหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง 3) กลุ่มประชาชนทั่วไป

ผลการศึกษาวิจัยพบว่า 1) การเรียนรู้ตลอดชีวิตจำเป็นสำหรับบุคคล สังคม และรัฐ และการเรียนรู้ถือเป็นสิทธิมนุษยชนรัฐจึงมีหน้าที่รับรองและกำหนดกฎหมายในการสร้างระบบและโครงสร้างการเรียนรู้ตลอดชีวิตอันถือเป็นพันธกิจของรัฐโดยการมีส่วนร่วมของประชาชน ทั้งนี้ ควรมีการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นประกอบด้วยเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของบุคคลและท้องถิ่น และยังเป็นการเพิ่มการมีส่วนร่วมของประชาชนอีกทางหนึ่ง 2) องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติให้ความสำคัญกับการเรียนรู้ตลอดชีวิตและมีการกำหนดแนวทางให้เกิดการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ซึ่งรวมถึงการเรียนรู้ตลอดชีวิตให้ครอบคลุม เท่าเทียม แก่ทุกคน 3) ประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มุ่งเน้นการกระจายอำนาจซึ่งส่งผลให้เกิดการตอบสนองการเรียนรู้ของปัจเจกชนและท้องถิ่นได้อย่างดียิ่งขึ้น ในขณะเดียวกันการมีส่วนร่วมของเอกชนในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและแสวงหาความต้องการของตลาดเพื่อเป็นการกำหนดแนวทางการพัฒนาการเรียนรู้ตลอดชีวิต สำหรับสาธารณรัฐเกาหลีมีหน่วยงานกลางที่รับผิดชอบเฉพาะในการจัดการเรียนรู้ตลอดชีวิตโดยคำนึงถึงการมีส่วนร่วมของประชาชนและมีภาคเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมผ่านทางการจัดตั้งสถานศึกษาตลอดชีวิตรวมถึงการมีระบบรับรองคุณวุฒิการศึกษา ในส่วนของประเทศฟินแลนด์รัฐเป็นผู้ดำเนินการหลักผ่านการจัดสรรงบประมาณโดยมีการมีส่วนร่วมในระดับย่อย เช่น โรงเรียน และมีการเผยแพร่ข้อมูลบริการด้านการศึกษาแก่ประชาชนอย่างสม่ำเสมอ 4) ร่างพระราชบัญญัติการส่งเสริมการเรียนรู้ พ.ศ. .... ขาดมาตรการที่จำเป็นในการส่งเสริมและกำกับดูแลการเรียนรู้ตลอดชีวิตของประชาชน 5) ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะให้มีการแก้ไขเพิ่มเติมในประเด็นต่าง ๆ ได้แก่ รูปแบบของการเรียนรู้ การใช้สาธารณสมบัติของแผ่นดินเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต การจัดตั้งตำแหน่งผู้ให้คำปรึกษาด้านการเรียนรู้ตลอดชีวิตประจำตำบล หลักเกณฑ์การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในรูปแบบการมีส่วนร่วมเชิงรุก และมาตรการเชิงนโยบายอื่น ๆ เพื่อนำไปสู่มาตรการในการส่งเสริมและกำกับดูแลการเรียนรู้ตลอดชีวิตที่เหมาะสมและเป็นรูปธรรม