การศึกษาประสิทธิภาพการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิตและแปรรูปมะขามในจังหวัดเพชรบูรณ์

สุพิชชา โชติกำจร; นิพนธ์ เพชระบูรณิน; บวรลักษณ์ เงินมา

ผู้แต่ง

สุพิชชา โชติกำจร สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์การลงทุน คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์
นิพนธ์ เพชระบูรณิน สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์การลงทุน คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์
บวรลักษณ์ เงินมา สาขาวิชาการบัญชี คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์

คำสำคัญ:

วิสาหกิจชุมชน, ประสิทธิภาพการดำเนินงาน, มะขาม

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อวิเคราะห์ประสิทธิภาพการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิต และแปรรูปมะขามในจังหวัดเพชรบูรณ์ และ 2) เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิตและแปรรูปมะขามในจังหวัดเพชรบูรณ์ เก็บรวบรวมข้อมูลจากวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิต และแปรรูปมะขามในเขตจังหวัดเพชรบูรณ์ จำนวน 24 กลุ่ม ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการวิจัย ทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เส้นห่อหุ้ม และการวิเคราะห์การถดถอยโทบิท ผลการศึกษา พบว่า วิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิตและแปรรูปมะขามในจังหวัดเพชรบูรณ์ ส่วนใหญ่มีประสิทธิภาพการดำเนินงานอยู่ในระดับปานกลาง โดยมีค่าประสิทธิภาพเฉลี่ยเท่ากับ .58 และยังพบว่า หากวิสาหกิจชุมชนฯ ได้รับเงินสนับสนุนและเงินกู้ยืมจากแหล่งเงินทุนต่าง ๆ เพิ่มขึ้น และผลิตภัณฑ์ของกลุ่มมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์จะส่งผลให้วิสาหกิจชุมชนฯ มีประสิทธิภาพการดำเนินงานเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .01 ดังนั้น ภาครัฐหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการส่งเสริมการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนฯ ควรเข้าไปให้ความรู้ และทักษะเกี่ยวกับการหาแหล่งเงินทุนเพื่อใช้ในการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนฯ และให้ความรู้เกี่ยวกับการใช้นวัตกรรมต่าง ๆ เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ของกลุ่มให้เกิดมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ

References

กรมส่งเสริมการเกษตร. (2563). รายงานสถานการณ์การปลูกมะขาม. ระบบสารสนเทศการผลิตทางดานเกษตร (รต.). สืบค้น 20 มกราคม 2567 จาก http://www.agriinfo.doae.go.th/year63/plant/rortor/ fruit /tamarine.pdf.

กรมส่งเสริมการเกษตร. (2564). รายชื่อวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดเพชรบูรณ์. สืบค้น 15 มกราคม 2567 จาก http://smce.doae.go.th/productcategory/SmceCategory.php.

ฌาณินท์ ภัทรกมลเสน และเยาวเรศ เชาวนพูนผล. (2561). ประสิทธิภาพทางเทคนิคของการผลิตกระเทียมในอำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารแก่นเกษตร มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 46(2), 359-366.

ณัฐพนธ์ สกุลพงษ์. (2565). รูปแบบการดำเนินงานของเครือข่ายวิสาหกิจชุมชนภายใต้กรอบแนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืน จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาส่งเสริมการเกษตรและการพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยแม่โจ้.

ปิติพัฒน์ นิตยกมลพันธุ์ และปัญจมาพร ผลเกิด. (2563). การวัดประสิทธิภาพของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนสิ่งทอในอำเภอเฉลิมพระเกียรติ และอำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารเศรษฐศาสตร์และนโยบายสาธารณะ, 11(21), 1-17.

ปิ่นฤทัย นิวัตตระกูล. (2564). ปัจจัยที่มีผลต่อประสิทธิผลของวิสาหกิจชุมชนจดทะเบียนในจังหวัดพัทลุง. วิทยานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.

พวงพรภัสสร์ วิริยะ และสุภาพร ลักษมีธนสาร. (2567). ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดนครราชสีมา. สหวิทยาการและความยั่งยืนปริทรรศน์ไทย, 13(1), 57-65.

พวงเพ็ชร จาบกุล และถวิล นิลใบ. (2562). ประสิทธิภาพการดำเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ภาคราชการในประเทศไทย. วารสารวิชาการสถาบันเทคโนโลยีแห่งสุวรรณภูมิ (สาขามนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์), 5(2), 197-208.

มนันยา นันทสาร, เกศสุดา สิทธิสันติกุล และวราภรณ์ นันทะเสน. (2564). การวัดประสิทธิภาพการดำเนินงานฟาร์มของเกษตรกรรุ่นใหม่จังหวัดมหาสารคาม. วารสารเกษตรพระวรุณ, 18(1), 65-102.

วชิรา ไฝเจริญมงคล และจิราพร เชียงชะนา. (2565). การศึกษาปัจจัยแวดล้อมที่สนับสนุนการพัฒนาของวิสาหกิจชุมชน. รายงานการวิจัย. กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.

ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรพิจิตร. (2564). สถานการณ์การผลิตและการตลาดมะขามหวานเพชรบูรณ์. สืบค้น 17 มกราคม 2567 จาก https://www.svppijit.com/images/km1Tamarindus.pdf.

สนิทเดช จินตนา และธีระพงษ์ ภูริปาณิก. (2563). ปัญหา ข้อจำกัด และแนวทางในการสร้างความเข้มแข็งให้กับวิสาหกิจชุมชนในประเทศไทย. วารสารการเมือง การบริหาร และกฎหมาย, 12(3), 179-194.

สุพาดา สิริกุตตา. (2566). แนวทางการพัฒนาวิสาหกิจชุมชนอย่างยั่งยืน: กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชนแปรรูปผลไม้บ้านยาวี จังหวัดเพชรบูรณ์. วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 26(1), 89-104.

สุพิชชา โชติกำจร และอดุลย์ศิริ สัตย์เจริญ. (2563). การพัฒนาศักยภาพวิสาหกิจชุมชนสู่เศรษฐกิจเชิงสร้างสรรค์ตามหลักเศรษฐกิจพอพอเพียง กรณีศึกษา กลุ่มวิสาหกิจชุมชนผลิตและแปรรูปมะขามอำเภอชนแดน ตำบลชนแดน อำเภอชนแดน จังหวัดเพชรบูรณ์. รายงานการวิจัย. เพชรบูรณ์: มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์.

สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2566). ข้อมูลพื้นฐานของจังหวัดเพชรบูรณ์. สืบค้น 22 มกราคม 2567 จาก https://www.opsmoac.go.th/phetchabun-dwl-files-452891791984.

สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี. (2564). รายงานผลการดำเนินงานของรัฐบาล พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี. สืบค้น 25 มกราคม 2567 จาก https://www.soc.go.th/ wp-ontent/uploads/2021/04/12-นโยบายข้อที่-7.pdf.

อรดา รัชตานนท์, กชพรรณ สัลเลขนันท์, โชติพัฒน์ กลิ่นสุคนธ์, จิรวัฒน์ ภู่งาม และมณฑล ศิริธนะ. (2563). ผลกระทบจากธุรกิจ e-commerce ต่อผู้ประกอบการท้องถิ่น. กรุงเทพ ฯ: ธนาคารแห่งประเทศไทย.

อัครพงศ์ อั้นทอง และมิ่งสรรพ์ ขาวสอาด. (2552). การเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพในการจัดการของโรงแรมในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารเศรษฐศาสตร์ธรรมศาสตร์, 27(3), 1-26.

Coelli, T. J., Rao, D. S. P., & Battese, G. E. (1998). An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis. Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.

Charnes, A., Cooper, W. W., & Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2(6), 429-444.

Farrell, M. J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of Royal Statistical Society, 12(10), 253-290.

Mittal, V. & Raman, T. V. (2021). Examining The Determinants and Consequences of Financial Constraints Faced by Micro, Small and Medium Enterprises’ Owners. World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 17(3), 560-581.

Tobin, J. (1958). Estimation of Relationships for Limited Dependent Variables. Econometrica, 26(1), 24–36.