หลักประโยชน์สูงสุดของเด็กกับการลงโทษทางร่างกายตามสมควร

บทคัดย่อ

ปัจจุบัน 62 ประเทศทั่วโลกได้แก้ไขเปลี่ยนแปลงบทบัญญัติกฎหมายในเรื่องการใช้อำนาจปกครองโดยวิธีลงโทษทางร่างกายต่อเด็ก ซึ่งได้ห้ามการลงโทษทางร่างกายทุกรูปแบบและส่งเสริมในเรื่องการห้ามตีหรือการใช้ความรุนแรงกับเด็ก ในขณะเดียวกันมีบางประเทศกลับเห็นว่าการลงโทษเด็ก หากได้กระทำไป “ตามสมควร” และ “ในระดับปานกลาง” ถือเป็นการกระทำที่ดำเนินไปเพื่อประโยชน์สูงสุดของเด็ก จุดยืนที่หนักแน่นและแตกต่างกันของประเทศทั้งสองกลุ่มก่อให้เกิดคำถามในประเด็นที่สำคัญว่าสิ่งใดที่เป็นประโยชน์สูงสุดของเด็กอย่างแท้จริง บทความนี้จึงมุ่งศึกษาแนวทางการให้ความคุ้มครองเด็กจากการใช้สิทธิลงโทษทางร่างกายตามสมควรในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1567 (2) ภายใต้แนวคิดเกี่ยวกับ “ประโยชน์สูงสุดของเด็ก” เพื่อค้นหาแนวทางปรับใช้หลักประโยชน์สูงสุดของเด็กในประเทศไทยและต่างประเทศ พร้อมทั้งเสนอแนะแนวทางการแก้ไขปัญหาที่เหมาะสมกับประเทศไทย

โดยผลการศึกษาพบว่า กลุ่มประเทศที่ยังคงอนุญาตให้มีการลงโทษทางร่างกายเด็กได้คำนึงถึงประโยชน์สูงสุดของเด็กสอดคล้องกับหลักพิจารณาว่าประโยชน์สูงสุดของเด็กเป็น “สิ่งสำคัญลำดับแรก” (primary consideration) ที่มาจากอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ค.ศ. 1989 แต่กลุ่มประเทศที่ได้ดำเนินการปฏิรูปกฎหมายการลงโทษเด็กคำนึงถึงประโยชน์สูงสุดของเด็กสอดคล้องกับหลักพิจารณาว่าประโยชน์สูงสุดของเด็กเป็น “สิ่งสำคัญที่สุด” (paramount consideration) ที่มาจากปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิเด็ก ค.ศ. 1959 เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบกับกฎหมายไทยพบว่า แนวทางการให้ความคุ้มครองเด็กในประเทศไทยมีความสอดคล้องกับหลักพิจารณาว่าประโยชน์สูงสุดของเด็กเป็น “สิ่งสำคัญลำดับแรก” แต่ประเทศไทยยังไม่ได้ดำเนินการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายที่จะสามารถให้ความคุ้มครองเด็กจากการใช้สิทธิลงโทษทางร่างกายตามสมควรได้อย่างมีประสิทธิภาพเพียงพอ บทความนี้จึงได้เสนอแนะให้มีการกำหนดมาตรการที่เกี่ยวข้องกับการใช้สิทธิลงโทษทางร่างกายตามสมควรเพิ่มเติมไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ด้วยการบัญญัติเป็นมาตรา 1567/1 โดยการพัฒนารายการของการกระทำที่เฉพาะเจาะจงเพื่อป้องกันการลงโทษที่อาจเป็นอันตรายต่อเด็ก และกำหนดแนวทางในการประเมินการลงโทษตามสมควรที่ใช้บังคับร่วมกันระหว่างหน่วยงาน