การศึกษาสภาพปัญหา และความต้องการพัฒนาระบบธุรกิจหมากเม่าในจังหวัดสกลนคร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหา และความต้องการในการพัฒนาระบบ ธุรกิจหมากเม่าในจังหวัดสกลนคร กลุ่มเป้าหมายประกอบด้วย เกษตรกร จำนวน 20 คน ผู้แปรรูป จำนวน 7 คน ผู้จัดจำหน่าย จำนวน 3 คน หน่วยงานที่ให้การสนับสนุนส่งเสริม จำนวน 5 หน่วยงาน และกรรมการบริหารสมาคมหมากเม่าสกลนคร จำนวน 9 คน รวม 44 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสัมภาษณ์มีโครงสร้างและแบบสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า สภาพปัญหา 1) ด้านการผลิต ผลผลิตของหมากเม่ามีความไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับสภาพดินฟ้าอากาศที่มีความแปรปรวนค่อนข้างสูง ประกอบกับหมากเม่ามีลำต้นที่สูงและมีกิ่งเปราะหักง่ายทำให้เมื่อถึงฤดูกาลเก็บเกี่ยวต้องอาศัยความชำนาญทักษะที่ประณีตของเกษตรกร ซึ่งการปลูกหมากเม่าในระยะสามปีแรกจะพบปัญหาแมลงศัตรูพืชทำลายต้นหมากเม่า อีกทั้งยังขาดข้อมูลสายพันธุ์หมากเม่าที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ของเกษตรกร ด้านการแปรรูปผลิตภัณฑ์ ผู้ประกอบการยังขาดเครื่องมืออุปกรณ์ที่ทันสมัยทำให้ผลิตภัณฑ์จากหมากเม่าขาดความหลากหลาย และมีเงินทุนหมุนเวียนไม่เพียงพอ รวมถึงยังได้รับผลกระทบจากมาตรการภาษีเครื่องดื่มจากนโยบายของภาครัฐ ในขณะเดียวกันด้านการตลาดยังไม่มีการประชาสัมพันธ์ในวงกว้าง ขาดช่องทางการตลาด รวมทั้งการกระจายสินค้ามีปัญหาด้านการขนส่งที่มีประสิทธิภาพโดยเฉพาะอย่างยิ่งผลของหมากเม่าจะเสียหายระหว่างการขนส่ง ด้านสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ ยังไม่มีความต่อเนื่องและไม่มีนโยบายการสนับสนุนด้านงบประมาณในการพัฒนาผู้ประกอบการธุรกิจหมากเม่าอย่างจริงจัง 2) ความต้องการในการพัฒนาระบบธุรกิจหมากเม่า ด้านการผลิตผู้ปลูกต้องการพัฒนาระบบการผลิตที่มีประสิทธิภาพและต้องการความรู้ในด้านการจัดการผลผลิตให้ได้คุณภาพ ด้านการแปรรูป ผู้แปรรูปมีความต้องการเงินทุนหมุนเวียนที่มีดอกเบี้ยต่ำเพื่อการดำเนินธุรกิจและต้องการให้มีการวิจัยและพัฒนาหมากเม่าเพื่อเป็นอาหารเสริม อีกทั้งต้องการให้มีการผ่อนปรนเรื่องกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องกับผู้ประกอบการรายย่อย 3) ด้านการตลาดเกษตรกรหรือผู้แปรรูปต้องการมีตลาดหรือแหล่งรับซื้อที่แน่นอนและต้องการให้มีการผลักดันสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์จากหมากเม่าให้มีราคาสินค้าสูงขึ้นกว่าสินค้าปกติ 4) ด้านการสนับสนุนต้องการให้หน่วยงานของจังหวัดสกลนครทำงานด้วยความต่อเนื่องในการแก้ปัญหาร่วมกันโดยเฉพาะอย่างยิ่งให้มีการจัดทำแปลงสาธิตเพื่อเรียนรู้หรือแก้ปัญหาร่วมกันในระดับพื้นที่ต่าง ๆ ของจังหวัดสกลนคร