ความได้เปรียบทางการแข่งขันของผู้ประกอบการในเขตเศรษฐกิจพิเศษ: หลักฐานเชิงประจักษ์จากภาคการผลิต
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
เขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดนเป็นจุดเร่งของห่วงโซ่อุปทานระหว่างประเทศที่เผชิญข้อจำกัดด้าน
โลจิสติกส์และข้อมูล ทำให้องค์กรจำเป็นต้องถ่ายทอดการจัดการห่วงโซ่อุปทาน (SCM) ให้เป็นความได้เปรียบทางการแข่งขัน (CA) อย่างรวดเร็ว แต่หลักฐานเชิงประจักษ์เกี่ยวกับ “กลไกการถ่ายทอด” ในบริบทนี้ยังมีจำกัด งานวิจัยนี้จึงทดสอบความสัมพันธ์ SCM→DC และ DC→CA โดยใช้แบบสำรวจเชิงภาคตัดขวางจากผู้ประกอบการภาคการผลิตใน Mae Sot SEZ (n=115) เก็บข้อมูล 3 เดือน (ธ.ค. 2567–ก.พ. 2568) ด้วย purposive sampling อัตราตอบกลับ 77.18% เครื่องมือผ่านการตรวจสอบความเชื่อมั่น/ความตรง และวิเคราะห์ด้วยการถดถอยพหุคูณ (SCM→DC แบบ enter; DC→CA แบบคัดเลือกตัวแปร) ผลพบว่า SCM→DC มีพลังอธิบายระดับปานกลาง (Adj.R²=.238); มิติปลายน้ำเด่น ได้แก่ การจัดส่ง (β=.757, p<.001) และ การจัดการคลังสินค้า (β=.688, p=.001) ขณะเดียวกัน การผลิต (β=.461, p=.001) และ สินค้าคงคลัง (β=.591, p=.014) ส่งผลเชิงบวกต่อ DC สำหรับ DC→CA ระดับรวมเฉียดนัยสำคัญ (Adj.R²=.054); รายมิติ ความสามารถในการปรับตัว (β=.521, p=.002) และ การบูรณาการ (β=.266, p=.049) ส่งผลเชิงบวกต่อ CA ขณะที่ การเรียนรู้ ให้ผลเชิงลบระยะสั้น (β=−.297, p=.026) ข้อค้นพบตอกย้ำบทบาทของ DC ในฐานะกลไกเชื่อมระหว่าง SCM และ CA และเสนอให้มุ่งลงทุนโลจิสติกส์ปลายน้ำและระบบข้อมูลเรียลไทม์ในบริบทชายแดน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของคณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้
ไม่ใช่ความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้จัดทำ บรรณาธิการ กองบรรณาธิการ และคณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความแต่ละเรื่องเป็นความคิดเห็นของผู้เขียนบทความแต่ละท่าน
เอกสารอ้างอิง
กรมการค้าต่างประเทศ. (2568). รายงานมูลค่าการค้าชายแดนและผ่านแดนประเทศไทย ปี 2567. กรุงเทพฯ: กระทรวงพาณิชย์.
กรมศุลกากร. (2567). รายงานสถิติการค้าชายแดนและผ่านแดน. สืบค้น 15 มกราคม 2568, จาก https://www.customs.go.th.
กรมพัฒนาธุรกิจการค้า. (2568). รายงานสถิติธุรกิจในเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษตาก ปี 2567–2568. กรุงเทพฯ: กระทรวงพาณิชย์.
กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่. (2568). รายงานผลการดำเนินงานเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษตาก. กรุงเทพฯ: กระทรวงอุตสาหกรรม.
Awwad, A. S., Ababneh, O. M. A., & Karasneh, M. (2022). The mediating impact of IT capabilities on the association between dynamic capabilities and organizational agility: The case of the Jordanian IT sector. Global Journal of Flexible Systems Management, 23(3), 315–330. https://doi.org/10.1007/s40171-022-00303-2.
Biswakarma, G., & Bohora, B. (2025). Dynamic capabilities and organizational performance: The mediating role of organizational resilience in IT sector. Future Business Journal, 11(1), 1–19. https://doi.org/10.1186/s43093-025-00592-w.
Brock, D. M., & Hitt, M. A. (2024). Making sense of dynamic capabilities in international firms: Review, analysis, integration, and extension. International Business Review, 33(3), 102260. https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2024.102260.
Dubey, R., Bryde, D. J., Dwivedi, Y. K., Graham, G., Foropon, C., & Papadopoulos, T. (2023). Dynamic digital capabilities and supply chain resilience: The role of government effectiveness. International Journal of Production Economics, 258, 108790. from https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2023.108790.
Fowler, F. J. (2014). Survey research methods (5th ed.). Sage Publications.
Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2022). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) (3rd ed.). Sage. (see overview/guidelines)
Huang, K., Wang, K., Lee, P. K. C., & Yeung, A. C. L. (2023). The impact of Industry 4.0 on supply chain capability and supply chain resilience: A dynamic resource-based view. International Journal of Production Economics, 262, 108913. from https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2023.108913
Ivanov, D., Deutsch, Y., Alpan, G., De Smet, Y., Cateau, S., & Lamouri, S. (2023). iDT: Intelligent digital twins for improving supply chain risk analytics. IFAC-PapersOnLine, 56(2), 7965–7972.
Kalnins, A., & Praitis Hill, K. (2025). The VIF score: What is it good for? Absolutely nothing. Organizational Research Methods, 28(1), 58–75. from https://doi.org/10.1177/10944281231216381.
Kaneberg, E., Piotrowicz, W. D., Jensen, L.-M., Hertz, S., & Kedziora, D. (2025). Supply chain resilience and critical dynamic capabilities: A balanced scorecard approach. Production & Manufacturing Research, 13(1), Article 2523957. from https://doi.org/10.1080/21693277.2025.2523957.
Lalaeng, C., & Hongsakul, B. (2024). Structural equation modeling of green economy outcomes in Thailand’s manufacturing industry. Journal of Ecohumanism, 3(4), 2697–2710. from https://doi.org/10.62754/joe.v3i4.3782
Ledesma-Chaves, P., Arenas-Gaitán, J., & Navarro-García, A. (2023). Dynamic capabilities in times of economic crisis: A vision of success in international markets. Heliyon, 9(12), e21761. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e21761.mgetit.lib.umich.edu
Nikookar, E., Gligor, D., & Russo, I. (2024). Supply chain resilience: When the recipe is more important than the ingredients for managing supply chain disruptions. International Journal of Production Economics, 272, 109236. from https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2024.109236.
Pitelis, C. N., Teece, D. J., & Yang, H. (2024). Dynamic capabilities and MNE global strategy: A systematic literature review–based novel conceptual framework. Journal of Management Studies, 61(7), 3295–3326. from https://doi.org/10.1111/joms.13021.
Ivanov, D. (2023). Intelligent digital twin (iDT) for supply chain stress-testing, resilience, and viability. International Journal of Production Economics, 263, 108938. from https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2023.108938.
Ul Akram, M., Islam, N. U., Chauhan, C., & Yaqub, M. Z. (2024). Resilience and agility in sustainable supply chains: A relational and dynamic capabilities view. Journal of Business Research, 183, 114855. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2024.114855.
United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific. (2023). Digital and sustainable trade facilitation in Asia and the Pacific 2023. United Nations ESCAP. from https://repository.unescap.org/server/api/core/bitstreams/fbffab6f-223b-447a-a6ff-8f4bea16d6e7/content.
World Bank. (2024, July). Thailand Economic Monitor: Unlocking the Growth Potential of Secondary Cities. World Bank. from https://www.worldbank.org/en/country/thailand/publication/temjuly2024.
World Bank. (2025, February 27). Unlocking Thailand’s border potential. World Bank. from https://www.worldbank.org/en/country/thailand/publication/unlocking-thailand-s-border-potential
Xi, W.-F., Jiang, Q.-W., & Yang, A.-M. (2024). Using stepwise regression to address multicollinearity is not appropriate. International Journal of Surgery, 110(5), 3122–3123. from https://doi.org/10.1097/JS9.0000000000001208.
Yamane, T. (1973). Statistics: An introductory analysis (3rd ed.). Harper & Row.
