บทบาทพระสังฆาธิการฝ่ายมหานิกายในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ จังหวัดนครพนม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาระดับบทบาทพระสังฆาธิการฝ่ายมหานิกายในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ จังหวัดนครพนม 2) เพื่อเปรียบเทียบบทบาทพระสังฆาธิการฝ่ายมหานิกายในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ จังหวัดนครพนม จำแนกตามปัจจัยส่วนบุคคล 3) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาบทบาทพระสังฆาธิการฝ่ายมหานิกายในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ จังหวัดนครพนม เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเชิงปริมาณ คือ เจ้าคณะจังหวัด รองเจ้าคณะจังหวัด เจ้าคณะอำเภอ รองเจ้าคณะอำเภอ เจ้าคณะตำบล รองเจ้าคณะตำบล เจ้าอาวาส รองเจ้าอาวาส ผู้ช่วยเจ้าอาวาส และรักษาการแทนเจ้าอาวาส จำนวน 282 รูป และกลุ่มตัวอย่างเชิงคุณภาพ จำนวน 8 รูป โดยใช้วิธีการเลือกกลุ่มเป้าหมายแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และการประชุมกลุ่มย่อย (focus group) ได้ค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .95 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ผลการวิจัย พบว่า 1) ระดับบทบาทพระสังฆาธิการฝ่ายมหานิกายในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ จังหวัดนครพนม โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า อยู่ในระดับมากที่สุดทุกด้าน คือ ด้านการบริหารกิจการคณะสงฆ์ รองลงมา คือ ด้านประสิทธิภาพการบริหาร ด้านการบริหารจัดการ ด้านการมีจิตสาธารณะ และด้านบทบาทในการบริหาร ตามลำดับ 2) การเปรียบเทียบบทบาทพระสังฆาธิการในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ จังหวัดนครพนม พบว่า พระสังฆาธิการที่มีพรรษา วุฒิการศึกษาสามัญ วุฒิการศึกษาทางธรรม ตำแหน่ง และประสบการณ์ทำงานในหน้าที่พระสังฆาธิการ ต่างกัน มีความคิดเห็นต่อบทบาทในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 3) แนวทางการพัฒนาบทบาทพระสังฆาธิการในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ จังหวัดนครพนม คือ การที่คณะสงฆ์จะต้องทำหรือที่จะต้องถือเป็นธุระหน้าที่เกี่ยวกับการคณะสงฆ์และการพระศาสนา จึงมีการร่วมกันขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์ในการปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนา และให้มีการนำแนวทางไปปฏิบัติ ประกอบด้วย 6 ด้าน คือ ด้านการปกครอง ด้านการศาสนศึกษา ด้านการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ด้านการสาธารณูปการ และด้านการสาธารณสงเคราะห์ การศึกษาสงเคราะห์ นำไปสู่การช่วยให้องค์กรสามารถพัฒนาตนเองได้อย่างเหมาะสม