การสื่อสารแบบมีส่วนร่วม: กรณีศึกษาการสื่อสารแบบมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาการผลิตทุเรียนในอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

การศึกษามีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ 1) คุณลักษณะทั่วไปของการสื่อสารแบบส่วนร่วม และ 2) เป้าหมายของการสื่อสารตามระดับการมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาการผลิตทุเรียน ระหว่างกลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ทุเรียน และเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรในอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ ประชากรเป้าหมาย คือ กลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ทุเรียน และเจ้าหน้าที่สำนักงานส่งเสริมการเกษตร เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จากการดำรงตำแหน่งคณะกรรมการกลุ่มแปลงใหญ่ทุเรียน 2 กลุ่ม ได้แก่ ประธาน รองประธาน และเลขานุการ จำนวน 6 คน และเจ้าหน้าที่สำนักงานส่งเสริมการเกษตรผู้รับผิดชอบโดยตรง 3 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์สำหรับการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) การสื่อสารเพื่อพัฒนาการผลิตทุเรียนพบกิจกรรม 3 ประเภท คือ กิจกรรมที่ดำเนินการร่วมกัน กิจกรรมที่ไม่สำเร็จเนื่องจากข้อจำกัดงบประมาณ และกิจกรรมการประชุมติดตามมาตรฐานการผลิตทุเรียน โดยใช้วิธีการสื่อสารหลากหลาย เช่น การพบปะ การประชุม และแอปพลิเคชันออนไลน์ เพื่อสนับสนุนความร่วมมือ ความโปร่งใส และการพัฒนากลุ่มเกษตรกร และ 2) การสื่อสารในระดับการให้ข้อมูลและระดับการปรึกษาหารือมีบทบาทสำคัญในด้านการถ่ายทอดความรู้ การส่งเสริมการตัดสินใจ การแก้ไขปัญหา และการพัฒนาการผลิตทุเรียน เช่น การตลาด การแลกเปลี่ยนความรู้ GAP และ GI ทั้งนี้การสื่อสารในระดับการเข้ามามีส่วนเกี่ยวข้อง ระดับการทำงานร่วมกัน และระดับการเสริมอำนาจ มุ่งเน้นการตัดสินใจร่วมกันในแง่ของการกำหนดราคาผลผลิต และการจัดการปัญหาอย่างเป็นระบบ ซึ่งสะท้อนถึงการสื่อสารที่มุ่งสร้างความร่วมมือที่เข้มแข็งเพื่อการพัฒนาการผลิตทุเรียนได้อย่างเหมาะสม