ความท้าทายทางกฎหมายในการจัดการปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศภายใต้หลักเกณฑ์การกำหนดพื้นที่คุ้มครองทางทะเลในพระราชบัญญัติส่งเสริม การบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2558
DOI:
https://doi.org/10.14456/mfulj.2025.10คำสำคัญ:
พื้นที่คุ้มครองทางทะเล, การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ, พระราชบัญญัติส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2558บทคัดย่อ
ด้วยปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่มีอยู่ในปัจจุบันส่งผลโดยตรงต่อระบบนิเวศทางทะเลทั้งการดำรงชีพของสัตว์ทะเล ระบบโครงสร้างของสิ่งมีชีวิตในทะเล รวมถึงการโยกย้ายถิ่นฐานของสิ่งมีชีวิตในทะเล ทำให้ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลกระทบต่อมหาสมุทรกลายเป็นประเด็นหนึ่งที่รัฐต่าง ๆ รวมถึงประเทศไทยกำลังให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาเหล่านี้ อย่างไรก็ตามการกำหนดพื้นที่คุ้มครองทางทะเลเป็นหนึ่งในมาตรการที่มีความสำคัญในการส่งเสริมการฟื้นฟูระบบนิเวศทางทะเล แต่ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศดังกล่าวกลับไม่ถูกพิจารณาในมาตรการกำหนดพื้นที่คุ้มครองทางทะเล ซึ่งการกำหนดพื้นที่คุ้มครองทางทะเลภายใต้พระราชบัญญัติส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2558 เป็นอีกเครื่องมือหนึ่งในการวางหลักเกณฑ์การคุ้มครองสิ่งแวดล้อมทางทะเลจากกิจกรรมของมนุษย์ ด้วยเหตุนี้บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ในการนำเสนอความท้าทายของการกำหนดพื้นที่คุ้มครองทางทะเลตาม พระราชบัญญัติส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2558 เพื่อพิจารณาการแก้ไขปัญหาผลกระทบที่มาจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลต่อระบบนิเวศทางทางทะเล บทความฉบับนี้พบว่าหลักเกณฑ์ในการกำหนดพื้นที่คุ้มครองทางทะเลตามพระราชบัญญัติฯ ฉบับนี้ มีความเป็นไปได้ที่จะช่วยส่งเสริมกระบวนการบรรเทาและฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมทางทะเลจากผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แม้ว่าพระราชบัญญัติฯ จะมีข้อกำหนดที่ในการจัดตั้งพื้นที่คุ้มครองทางทะเลไว้เป็นการทั่วไปก็ตาม
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง, พื้นที่คุ้มครองทางทะเลคืออะไร [ออนไลน์], แหล่งที่มาของข้อมูล: https://km.dmcr.go.th/c_61/s_21
กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง, พื้นที่ป่าชายเลน [ออนไลน์], แหล่งที่มาของข้อมูล: https://km.dmcr.go.th/c_11
กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง, สถานภาพแหล่งหญ้าทะเล (รายจังหวัด ปีงบประมาณ 2567) [ออนไลน์], แหล่งที่มาของข้อมูล: https://www.dmcr.go.th/detailAll/73097/nws/187
กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง, สถานภาพแหล่งหญ้าทะเลปี พ.ศ. 2565 [ออนไลน์], แหล่งที่มาของข้อมูล: https://km.dmcr.go.th/c_4/d_19781
กรมทรัพยากรและชายฝั่ง, ภาวะคุกคามแหล่งหญ้าทะเล [ออนไลน์], แหล่งที่มาของข้อมูล: https://km.dmcr.go.th/c_4/d_777
กฤษฎากร ว่องวุฒิกุล, การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและกฎหมายทะเล: ผลกระทบและทางออกของปัญหา, วารสารนิติพัฒน์ นิด้า, ปีที่ 7 ฉบับที่ 1 (2561).
กองอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน, คู่มือความรู้เรื่องป่าชายเลน, (กรุงเทพมหานคร: กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง, 2564).
จุมพต สายสุนทร, กฎหมายสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศ การคุ้มครองและรักษาสิ่งแวดล้อมทางทะเล, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์วิญญูชน, 2560).
จุมพต สายสุนทร, กฎหมายสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศ ความหลากหลายทางชีวภาพ, (กรุงเทพมหานคร: โครงการตำราและเอกสารประกอบการสอนคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2563).
ประดิภา สุวรรณรัตน์, ประเทศไทยกับการจัดการปัญหาความเป็นกรดในมหาสมุทรที่มีแหล่งกำเนิดจากเรือและจากการทิ้งเท, (วิทยานิพนธ์ปริญญาโท หลักสูตรนิติศาสตรมหาบัณฑิต
คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2563).
ราชกิจจานุเบกษา, กฎกระทรวงกำหนดให้บริเวณเกาะโลซิน ตำบลบ้านน้ำบ่อ อำเภอปะนาเระ จังหวัดปัตตานี เป็นพื้นที่คุ้มครองทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2565 [ออนไลน์], แหล่งที่มาของข้อมูล: https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/17202624.pdf
ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง กำหนดแนวเขตพื้นที่และมาตรการคุ้มครองทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ประเภทสัตว์ทะเลหายากหรือใกล้สูญพันธุ์ แหล่งหญ้าทะเล และแหล่งอาศัยหรือหากินของสัตว์ทะเลหายากหรือใกล้สูญพันธุ์ ในท้องที่อำเภอปะเหลียน อำเภอหาดสำราญ อำเภอย่านตาขาว อำเภอกันตัง และอำเภอสิเกา จังหวัดตรัง พ.ศ. 2565 [ออนไลน์], แหล่งที่มาของข้อมูล: https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/17215351.pdf
สุรศักดิ์ บุญเรือง, กฎหมายกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เล่ม 2 การอนุรักษ์เชิงพื้นที่และการอนุรักษ์ชนิดพันธุ์, (กรุงเทพมหานคร: โครงการตำราและเอกสารประกอบการสอน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2565).
สำนักงานเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, มติคณะรัฐมนตรีวันที่ 12 มกราคม 2564 [ออนไลน์], แหล่งที่มาของข้อมูล: https://resolution.soc.go.th/?prep_id=402898.
Bhavesh Choudhary, Venerability Dhar and Anil S. Pawase, Blue Carbon and the Role of Mangroves in Carbon Sequestration: Its Mechanisms, Estimation, Human Impacts and Conservation Strategies for Economic Incentives [Online], Source: https://doi.org/10.1016/j.seares.2024.102504
Catherine Marzin and others, Marine Protected Areas and Adaptation to Climate Change: How can MPAs Increase Climate Resilience? in Marine Protected Areas and Climate Change: Adaptation and Mitigation Synergies, Opportunities and Challenges, Edited by F. Simard, D. Laffoley. and J.M. Baxter, (Gland, Switzerland: IUCN, 2016).
COP of CBD, Decision Adopted by the Conference of the Parties to the Convention on Biological Diversity at Its Tenth Meeting [Online], Source: https://www.cbd.int/doc/decisions/cop-10/cop-10-dec-29-en.pdf
COP of CBD, Decision XI/21 [Online], Source: https://www.cbd.int/doc/decisions/cop-11/cop-11-dec-21-en.pdf
Duncan E. J. Currie and Kateryna Wowk, Climate Change and CO2 in the Oceans and Global Oceans Governance, Carbon & Climate Law Review, Volume 3 Issue 4 (2009).
Graeme Kelleher, Guidelines for Marine Protected Areas, (Gland, Switzerland: IUCN, 1999).
IAEA, What Is Blue Carbon? [Online], Source: https://www.iaea.org/newscenter/news/what-is-blue-carbon
IMO, Special Areas under MARPOL [Online], Source: https://www.imo.org/en/OurWork/Environment/Pages/Special-Areas-Marpol.aspx
Ingvild Ulrikke Jakobsen, Marine Protected Areas and Climate Change in The Law of the Sea and Climate Change: Solutions and Constraints, Edited by Elise Johansen, Signe Veierud Busch and Ingvild Ulrikke Jakobsen, (Cambridge: Cambridge University Press, 2020).
IPCC, Working Group II Contribution to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Online], Source: https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/downloads/report/ IPCC_AR6_WGII_FullReport.pdf
ITLOS, Request for an Advisory Opinion of 12 December 2022 [Online], Source: https://www.itlos.org/fileadmin/itlos/documents/cases/31/Request_for_Advisory_Opinion_COSIS_12.12.22.pdf
Request for an Advisory Opinion Submitted by Commission of Small Island States on Climate Change and International Law, (Advisory Opinion), ITLOS cases no.31,
May 21, 2024.
IUCN. Blue Carbon Technical Paper for UNFCCC COP21 [Online], Source: http://cmsdata.iucn.org/downloads/oceans_and_climate_change_ii_blue_carbon_issues_brief.pdf
James Harrison, Saving the Oceans Through Law: the International Legal Framework for the Protection of the Marine Environment, (Oxford: Oxford University Press, 2017).
John Baxter and others, Marine Protected Areas and Climate Change Mitigation: How MPAs can Contribute to the Reduction of Greenhouse Gas Emissions? in Marine Protected Areas and Climate Change: Adaptation and Mitigation Synergies, Opportunities and Challenges, Edited by F. Simard, D. Laffoley and J.M. Baxter, (Gland, Switzerland: IUCN, 2016).
Julian Roberts, Aldo Chircop and Sian Prior, Area-based Management on the High Seas: Possible Application of the IMO's Particularly Sensitive Sea Area Concept, The International Journal of Marine and Coastal Law, Volume 25 Issue 4 (2010).
Karren N. Scott, Integrated Oceans Management and Climate Change in Research Handbook on Climate Change, Oceans and Coasts, Edited by Jan McDonald, Jeffrey McGee and Richard Barnes, (Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 2020).
Nawaporn Saeneewong Na Ayudhaya, Towards Regional Cooperation in the Establishment of Marine Protected Areas, (Doctoral thesis, The Degree of Doctor of Philosophy, Nottingham Trent University, 2018).
Nigel Dudley, Guidelines for Applying Protected Area Management Categories, (Gland, Switzerland: IUCN, 2008).
NOAA, Understanding Blue Carbon [Online], Source: https://www.climate.gov/news-features/understanding-climate/understanding-blue-carbon
Parkin Maskulrath and others, Carbon Sequestration and Surface Energy Balance Measurement Using Eddy Covariance Technique for Mangrove Forest Under Influence of Treated Domestic Wastewater, Phetchaburi Province, Thailand, Agriculture and Natural Resources, Volume 58 Issue 1 (January 2024).
Mauritius v. United Kingdom (Chagos Marine Protected Area Arbitration), Award, PCA Case No. 2011-03, March 18, 2015.
Philippines v. China (South China Sea Arbitration), Award, PCA Case No. 2013-19, July 12, 2016.
Secretariat of the Convention on Biological Diversity, Handbook of the Convention on Biological Diversity Including its Cartagena Protocol on Biosafety, 3 ed. (Canada: Friesen Press, 2005).
UN, Causes and Effects of Climate Change [Online], Source: https://www.un.org/en/climatechange/science/causes-effects-climate-change
UNGA, Report of the Secretary-General, Addendum, Division of the Ocean and the Law of the Sea at its Sixty-second Session, UN Doc no. A/62/66/Add.2, (10 September 2007) [Online], Source: https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n07/500/06/pdf/n0750006.pdf.
United Nations Convention on the Law of the Sea, December 10, 1982, UNTS 1833, p. 3.
Convention on Biological Diversity, Rio de Janeiro, June 5, 1992, UNTS, vol. 1760. p. 79.
Yoshifumi Tanaka, The International Law of the Sea, (Cambridge: Cambridge University Press, 2012).
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
