THAI PHUAN BAN PHUE: IDENTITY, CULTURAL PRESERVATION, AND CULTURAL TOURISM DEVELOPMENT
Main Article Content
Abstract
The Thai Phuan are an ethnic group that has played a significant role in the history and cultural development of Thailand, particularly the Thai Phuan community in Ban Phue District, Udon Thani Province, which has continuously preserved its cultural identity, traditions, language, and local wisdom. This article aims to (1) examine the historical background of the Thai Phuan community in Ban Phue, (2) analyze its significant cultural identity, (3) propose approaches for cultural conservation in the contemporary social context, and (4) develop cultural tourism based on cultural identity and the sustainable conservation of local wisdom.
This study employs documentary analysis of historical records in conjunction with data from community learning resources, with particular emphasis on the Thai Phuan Ban Phue Museum, which serves as a central institution for transmitting knowledge related to language, arts and culture, traditions, and indigenous wisdom of the Thai Phuan people.The findings reveal that the cultural identity of the Thai Phuan community in Ban Phue is characterized by the use of the Phuan language, traditional rituals and ceremonies, community-based ways of life, and local wisdom in the production of the E-Pho checkered cloth with nine auspicious colors. These cultural heritages are preserved through social mechanisms such as intergenerational transmission within families, the continuation of traditional practices, museum-based learning activities, and community participation networks.
Although the community faces challenges in the era of globalization, including the decline in Phuan language usage and changes in lifestyle influenced by urban society, it has demonstrated adaptability through cultural networking and the development of the creative economy. This study emphasizes the importance of sustaining Thai Phuan cultural identity through community participation and governmental support, while promoting cultural tourism as a mechanism for enhancing cultural value and ensuring long-term sustainability at both local and international levels.
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของคณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้ ไม่ใช่ความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้จัดทำ บรรณาธิการ กองบรรณาธิการ และคณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความแต่ละเรื่องเป็นความคิดเห็นของผู้เขียนบทความแต่ละท่าน
References
เกศรี วิวัฒนปฐพี, โสภา ชัยพัฒน์, บงกช เจนชัยภูมิ, มาลินี ผลประเสริฐ, & เดือนฉาย ผ่องใส. (2565). อัตลักษณ์และพื้นที่ทางสังคม: ภาพสะท้อนวิถีชีวิตไทพวนในภาคอีสาน. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 9(7), 62–77.
จรัสศรี เริ่มรักษ์. (2560). สัมภาษณ์เกี่ยวกับภาษาไทยพวนและการถ่ายทอดภาษาภายในชุมชน. สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. https://ird01.stou.ac.th/researchlib/uploads/2562_019/บทที่%204.pdf
จิรัณธนัฐ จ. (2561). บทบาทของความเชื่อและเพศสภาวะที่มีต่อการจัดการพื้นที่ในเรือนกลุ่มไทพวนในเชียงขวาง สปป. ลาว. สิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างวินิจฉัย, 17(1), 61–74. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/arch-kku/article/view/140728
จิราภรณ์ ศรีสุข. (2560). การศึกษาภาษาพวน: กรณีศึกษาชุมชนไทพวนในจังหวัดอุดรธานี. วารสารภาษาและวัฒนธรรม, 36(2), 123–138.
ชัยนาทร์ มาเพ็ชร. (2568). หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง: วิถีวัฒนธรรมเพื่อบูรณาการกับการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของชาวไทยพวน จังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารศรีขวาวนคร, 1(1), 1–15. https://so13.tci-thaijo.org/index.php/joskn/article/view/1925
ธนกฤต รัตนมาลากุล. (2547). การประยุกต์แนวคิดการมีส่วนร่วมในการวางแผนการท่องเที่ยว: กรณีศึกษาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศในจังหวัดตราด [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/5106
ธำรง ชาติวงศ์อารีย์, ไวพจน์ ดวงจันทร์, ภูมิพัฒน์ ชมพูวิเศษ, & ภาณุมาศ พุฒแก้ว. (2558). ผ้าพื้นเมืองไทพวน: ลวดลายและเส้นสายอารยธรรมบ้านเชียง จากอดีตสู่ปัจจุบัน. วารสารการพัฒนาชุมชนและคุณภาพชีวิต, 3(2), 195–202.
ปิยะนุช แสงทอง. (2562). การศึกษาประเพณีการแต่งงานของชาวไทพวนในจังหวัดลพบุรี. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 26(2), 145–160.
พิมพ์ใจ ศรีสุวรรณ. (2563). การปรับตัวของชาวไทพวนต่อการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมในภาคกลางของประเทศไทย. วารสารสังคมศาสตร์, 52(3), 201–220.
ยชาญ ถาวรเศรษฐ. (2566). การพัฒนารูปแบบการท่องเที่ยวโดยชุมชนเชิงสร้างสรรค์ กรณีศึกษาชุมชนบ้านหัวสะพาน ตำบลไร่ใหม่พัฒนา อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 10(4), 149–166. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JMND/article/view/264437/175490
รอดคานเมือง, อ., & เนซูสินธุ์, ส. (2564). การขับพวนของกลุ่มชาติพันธุ์ไทพวนในอำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี. Journal of Fine and Applied Arts Khon Kaen University, 13(1), 158–174.
รุ่งวรรณศักดิ์ ก., คงสันเทียะ ช., พืดยังลัง ช., อินแสง ท., ตรีสุทธิ ว., & โกสินทร์ทิพย์ ว. (2567). การออกแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกจากงานศิลปะการแทงหยวกของกลุ่มชาติพันธุ์ในพื้นที่แหล่งเรียนรู้พิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี. Asian Journal of Traditional and Innovative Arts and Textiles, 3(1), 1–14.
วรรณวิไล โกษะโยธิน. (2566). การวิเคราะห์ต้นทุนและผลตอบแทนจากผ้ามัดหมี่ไทยพวน อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี: กรณีศึกษากลุ่มสตรีอาสาบ้านพวน. วารสารวิทยาการจัดการปริทัศน์, 25(2), 143–155.
วิไล พรมสวัสดิ์. (2562). การแปรของเสียงพยัญชนะในภาษาไทยพวน อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี. วารสารศิลปศาสตร์และวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 36(2), 45–60. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/gshskku/article/view/62420
ศิริพร ดาบเพชร, & กัลยาณี กุลชัย. (2563). การจัดการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ กรณีศึกษาชุมชนชาติพันธุ์ไทยพวน จังหวัดนครนายก. Journal of Business, Innovation and Sustainability (JBIS), 15(2), 15–26.
ศิวพงศ์ จำรัสพันธุ์, ศยามน ปริยาจารย์, ประยูร คำแข็งขวา, & อรรจนา ด้วงแพง. (2553). การวิจัยและพัฒนารูปแบบการจัดกระบวนการเรียนการสอนให้นักศึกษามีความสามารถสู่ธุรกิจอาหารอีสานเพื่อสุขภาพจังหวัดอุดรธานี [รายงานวิจัย]. สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). (2564). ไทยพวน. ฐานข้อมูลกลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศไทย. https://ethnicity.sac.or.th/database-ethnic/179/
สรัณญา เจริญศิริ, & ศรัณย์ เจริญศิริ. (2566). ศักยภาพชุมชนในการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวชุมชน ยลวิถี ตำบลบ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี. วารสารการบริหารการปกครองและนวัตกรรมท้องถิ่น, 7(3), 135–154.
สังอร, จ. (2564). วัฒนธรรมทางดนตรีของกลุ่มชาติพันธุ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (ไทพวน): ขับงึม. Journal of Social Science for Local Rajabhat Mahasarakham University, 5(1), 257–262.
สมชาย ปรีชาศิลป์. (2558). การอนุรักษ์สถาปัตยกรรมพื้นถิ่นของชาวไทพวนในจังหวัดปราจีนบุรี. วารสารสถาปัตยกรรมและการออกแบบ, 7(1), 55–70.
สมศักดิ์, ท. (2561). พิธีกรรมและความเชื่อเกี่ยวกับปู่ตาในชุมชนไทยพวน. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา.
สิงห์เสนา ณ., & เบญจาทิกุล จ. (2559). คำบุรุษสรรพนามของชาวไทยพวนภาคอีสาน. Journal of Language, Religion and Culture, 4(1), 67–88. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/gshskku/article/view/62541
อรมน ปั้นทอง, & วรวิทย์ ประสิทธิ์ผล. (2564). แนวทางการสื่อสารเพื่อสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมหัตถกรรมผ้าทอไทยพวนบ้านใหม่ จังหวัดนครนายก. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเอเชียอาคเนย์, 5(1), 146–160. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/saujournalssh/article/view/252687
อรุณี เจริญทรัพย์, & ชีวาพร คชฤทธิ์. (2566). ความเชื่อและวิถีชีวิตผ้าทอพื้นเมืองชาติพันธุ์ไทพวน จังหวัดลพบุรี. Journal of Roi Kaensarn Academi, 8(9), 263–282.
Rodkhanmuang, U., & Nesusin, S. (2021). Phuan singing of Thai Phuan ethnic group in Ban Phue district, Udon Thani province. Journal of Fine and Applied Arts Khon Kaen University, 13(1), 158–174. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/fakku/article/view/240574