การสำรวจพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ ของประชากรในเขตอำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ, ส่วนประสมทางการตลาด, จังหวัดลำปางบทคัดย่อ
จังหวัดลำปางมีอัตราการป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มสูงขึ้น อันเป็นผลมาจากการบริโภคอาหารที่มีไขมัน น้ำตาล และโซเดียมในปริมาณสูง ภายหลังการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 กระแสการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพมีการขยายตัวเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม ยังคงพบความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนและพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่สอดคล้องตามหลักโภชนาการ โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นและวัยทำงาน
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยด้านประชากรศาสตร์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพของประชากรในเขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง และ (2) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนประสมทางการตลาดกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพของประชากรในเขตเดียวกัน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 400 คน และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบสมมติฐานใช้การวิเคราะห์ไคสแควร์
ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ ได้แก่ เพศ อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ และรายได้เฉลี่ยต่อเดือน มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ อีกทั้งยังพบว่าปัจจัยส่วนประสมทางการตลาด ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ ราคา ช่องทางการจัดจำหน่าย และการส่งเสริมการตลาด มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางเชิงปฏิบัติให้แก่ผู้ประกอบการและนักการตลาดในการกำหนดกลยุทธ์เพื่อส่งเสริมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพในเขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง อันจะช่วยยกระดับสุขภาพประชาชนและลดความเสี่ยงของการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในพื้นที่ได้
จังหวัดลำปางมีอัตราการป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มสูงขึ้น อันเป็นผลมาจากการบริโภคอาหารที่มีไขมัน น้ำตาล และโซเดียมในปริมาณสูง ภายหลังการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 กระแสการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพมีการขยายตัวเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม ยังคงพบความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนและพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่สอดคล้องตามหลักโภชนาการ โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นและวัยทำงาน
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยด้านประชากรศาสตร์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพของประชากรในเขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง และ (2) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนประสมทางการตลาดกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพของประชากรในเขตเดียวกัน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 400 คน และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบสมมติฐานใช้การวิเคราะห์ไคสแควร์
ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ ได้แก่ เพศ อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ และรายได้เฉลี่ยต่อเดือน มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ อีกทั้งยังพบว่าปัจจัยส่วนประสมทางการตลาด ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ ราคา ช่องทางการจัดจำหน่าย และการส่งเสริมการตลาด มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางเชิงปฏิบัติให้แก่ผู้ประกอบการและนักการตลาดในการกำหนดกลยุทธ์เพื่อส่งเสริมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพในเขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง อันจะช่วยยกระดับสุขภาพประชาชนและลดความเสี่ยงของการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในพื้นที่ได้
เอกสารอ้างอิง
กมล สงบุญนาค, ศศธร ชินชู, อำไพ ประเสริฐวัฒนะ และอจิศักดิ์ แก้วนพรัตน์. (2566). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการซื้อผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพในร้านสะดวกซื้อของผู้สูงอายุในพื้นที่กรุงเทพมหานคร. วารสารสุขภาพและอาหารเชิงสร้างสรรค์, 1(2), 1-12. https://he03.tci-thaijo.org/index.php/JHFC/article/view/1750
กระทรวงสาธารณสุข. (2567). นโยบายประเทศไทยแข็งแรง (Healthy Thailand) ปี 2567-2570. กรุงเทพฯ: สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข. https://spd.moph.go.th/wp-content/uploads/2024/06/นโยบายกระทรวงสาธารณสุข-พ.ศ.-2567-2568.pdf
กฤตเมธ รองรัตน์, สิรดนัย กลิ่นมาลัย, ฉันทนา ปาปัตถา และเชาวลิต อุปฐาก. (2566). ศึกษาปัจจัยทางการตลาดที่ส่งผลต่อการเลือกซื้ออาหารสุขภาพของกลุ่มวัยทำงาน ศูนย์โชติเวช มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร. วารสารพัฒนาธุรกิจและอุตสาหกรรม, 3(3), 14-28. https://so15.tci-thaijo.org/index.php/Journalbid/article/view/404
จันติมา จันทร์เอียด. (2567). ปัจจัยส่วนประสมทางการตลาดที่มีผลต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพรูปแบบอาหารคลีนของประชาชนในเขตเทศบาลเมืองสงขลา จังหวัดสงขลา. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 43(5), 806-818. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/humsujournal/article/view/273789
ชัชวาลย์ เผ่าเพ็ง, สุลัดดา พงษ์อุทธา, สุพล ลิมวัฒนานนท์, จุฬาภรณ์ ลิมวัฒนานนท์, สุรศักดิ์ ไชยสงค์,
กัญจนา ติษยาธิคม, วลัยพร พัชรนฤมล, และวิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร. (2560). ความแตกต่างของพฤติกรรมการบริโภคอาหารของประชากรไทย: ลักษณะประชากร เศรษฐกิจและสังคม และสถานะสุขภาพส่งผลอย่างไร. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 11(3), 316-26
ธนพร แย้มสุดา, สมชาย เล็กเจริญ, และ วรรณี ชัยเฉลิมพงษ์. (2561). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการเลือกซื้ออาหารเพื่อสุขภาพของผู้บริโภคในเขตภาคเหนือตอนล่าง. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม, 10(2), 234-247.
ธีรวุฒิ เอกะกุล. (2543). ระเบียบวิธีวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์. อุบลราชธานี: สถาบัน
ราชภัฏอุบลราชธานี.
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย. (2567). แนวโน้มตลาดอาหารเพื่อสุขภาพในประเทศไทยปี 2567-2568. กรุงเทพฯ: ศูนย์วิจัยกสิกรไทย.
สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข. (2567). รายงานการสำรวจสุขภาพประชากรไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 7 พ.ศ. 2566-2567. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
สำนักงานคลังจังหวัดลำปาง. (2567). รายงานภาวะเศรษฐกิจจังหวัดลำปาง ไตรมาสที่ 1 ปี 2567. ลำปาง: สำนักงานคลังจังหวัดลำปาง.
สำนักงานจังหวัดลำปาง, กลุ่มงานยุทธศาสตร์และข้อมูลเพื่อการพัฒนาจังหวัด. (2568). บรรยายสรุปจังหวัดลำปาง. https://www2.lampang.go.th/wp-content/uploads/2025/01/25680131-บรรยายสรุป-มค68.pdf
สำนักงานจังหวัดลำปาง. (2566). แผนพัฒนาจังหวัดลำปาง (พ.ศ. 2566-2570). ลำปาง: สำนักงานจังหวัดลำปาง.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำปาง. (2566). รายงานสถานการณ์สุขภาพจังหวัดลำปาง ประจำปี 2566. ลำปาง: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำปาง.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำปาง. (2567). รายงานผลการศึกษาความรู้และพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพของประชาชนในจังหวัดลำปาง ปี 2567. ลำปาง: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำปาง.
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. (2563). คู่มือการขึ้นทะเบียนอาหารเพื่อสุขภาพ. กระทรวงสาธารณสุข.
สุภรดา สุนทรเนตร, ชมพูนุช จิตติถาวร, และแคตเทอรีนแอน สารสินตุงคสวัสดิ์. (2561). พฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษามหาวิทยาลัยรามคำแหง. วารสารการศึกษาและการพัฒนาสังคม, 14(1), 209-220
Engel, J. F., Blackwell, R. D., & Miniard, P. W. (1995). Consumer behavior (8th ed.). Dryden Press.
Kotler, P., & Armstrong, G. (2020). Principles of marketing (18th ed.). Pearson Education Limited.
Kotler, P., & Keller, K. L. (2016). Marketing management (15th ed.). Pearson Education Limited.
Kotler, P., Kartajaya, H., & Setiawan, I. (2021). Marketing 5.0: Technology for humanity. Wiley.
Laridge & Steiner. (1987). A Model for Predictive Measurement of Adverting Effectiveness. New York: Jounal of Marketing research
Schiffman, L. G., & Wisenblit, J. (2019). Consumer behavior (12th ed.). Pearson.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
