ศักยภาพการตลาดและรูปแบบการใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์ของพืชสมุนไพร ระดับชุมชนในจังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษารูปแบบการใช้ประโยชน์ของพืชสมุนไพรระดับชุมชนในจังหวัดจันทบุรี 2) วิเคราะห์ศักยภาพของตลาดพืชสมุนไพรระดับชุมชนในจังหวัดจันทบุรี และ 3) วิเคราะห์การตลาดของผลิตภัณฑ์พืชสมุนไพรระดับชุมชนในจังหวัดจันทบุรี เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ประกอบด้วยการวิเคราะห์เอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึกกับสมาชิกวิสาหกิจชุมชน ผู้ประกอบการ และคณะกรรมการกลุ่มวิสาหกิจชุมชน รวม 24 คน การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการทางสถิติเชิงพรรณนา, SWOT Analysis, TOWS Matrix และประยุกต์แนวคิดห่วงโซ่คุณค่า

ผลการวิจัยพบว่า วิสาหกิจชุมชนในจังหวัดจันทบุรีมีพืชสมุนไพรทั้งหมด 160 ชนิด โดยร้อยละ 59.37 ยังไม่ได้ถูกนำมาใช้ประโยชน์ ส่วนที่เหลือใช้เพื่อการบริโภคภายในครัวเรือนและการจำหน่าย ตลาดพืชสมุนไพรมีศักยภาพในการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง จุดแข็งของชุมชนคือความหลากหลายของพืชสมุนไพรและความเข้มแข็งของการรวมกลุ่ม ขณะที่อุปสรรคสำคัญคือผลิตภัณฑ์จากพืชสมุนไพรส่วนใหญ่ขาดมาตรฐาน และการสนับสนุนต่อเนื่องจากภาครัฐ การวิเคราะห์ห่วงโซ่คุณค่าแสดงให้เห็นว่าการผลิตและการตลาดของผลิตภัณฑ์พืชสมุนไพรยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น ยังมีโอกาสในการเพิ่มมูลค่า และสร้างรายได้ให้ชุมชน หากได้รับการส่งเสริมอย่างเป็นระบบ จากผลการวิจัยแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการจัดการสมุนไพรระดับชุมชน เพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากอย่างยั่งยืน โดยเน้นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ การตลาด และการเชื่อมโยงกับนโยบายภาครัฐ