มนุษย์ตามทรรศนะในพุทธปรัชญา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวความคิดเรื่องมนุษย์ตามทรรศนะในพุทธปรัชญา ปรัชญาเป็นแนวความคิดเกี่ยวกับมนุษย์และธรรมชาติ เป็นแนวความคิดที่สำคัญอย่างยิ่งที่ต้องการรู้ความจริงแห่งชีวิต พุทธปรัชญาถูกนำเสนอโดยหลักคำสอนเกี่ยวกับความจริง (สัจธรรม) และหลักปฏิบัติ (จริยธรรม) พุทธปรัชญากล่าวว่า มนุษย์ไม่ได้มีแต่ร่างกายซึ่งเป็นรูปขันธ์เพียงอย่างเดียว ยังมีสิ่งสำคัญอีกอย่าง คือ จิต ซึ่งเป็นนามขันธ์ และถือว่าร่างกายกับจิตต่างก็เป็นธรรมชาติหรือลักษณะเฉพาะของตน จิตมีธรรมชาติของตนต่างหากไม่อาจทอนลงเป็นสสารได้ และสสารที่อาจเปลี่ยนแปลงเป็นพลังงานได้ก็ไม่อาจเปลี่ยนแปลงเป็นจิตได้เช่นกัน มนุษย์ตามทัศนะของปรัชญาจึงประกอบด้วย 2 กระแส คือ กระแสทางรูปธรรมและนามธรรม และร่างกายมนุษย์เป็นสิ่งไม่เที่ยง (อนิจจัง) และเป็นทุกข์ (ทุกขัง) เพราะมีการเปลี่ยนแปรอยู่ตลอดเวลา พุทธปรัชญามีทรรศนะว่ารูปขันธ์ คือร่างกายของมนุษย์จึงมีสภาพเหมือนกระแสน้ำที่ไม่เคยหยุดนิ่ง ส่วนจิตของมนุษย์นั้นมีเกิดดับเปลี่ยนแปรไปด้วย