การศึกษาเปรียบเทียบแบบเรียนภาษาบาลี บาลีไวยากรณ์ ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส กับ มูลน้อยอาศัยมูลใหญ่ของสมเด็จพระวันรัต (ฑิต)

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์การลำดับเนื้อหา เนื้อหา และเทคนิคการอธิบายในหนังสือแบบเรียนไวยากรณ์บาลี 2 เล่มซึ่งแต่งเป็นภาษาไทย ได้แก่ บาลีไวยากรณ์ ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และมูลน้อยอาศัยมูลใหญ่ของสมเด็จพระวันรัต (ฑิต)   และเพื่อเปรียบเทียบหนังสือทั้งสองเล่มในภาพรวม  ผลการศึกษาพบว่า  ผลการศึกษาพบว่า แบบเรียนทั้งสองเล่มมีความเหมือนกันเนื่องจากการยึดคัมภีร์มูลกัจจายน์  การใช้ตารางในการแสดงรูปสำเร็จของนามและกิริยา  และตัวอย่างของศัพท์และบทที่แสดง  แต่ความแตกต่างสำคัญที่ทำให้ผู้วิจัยสันนิษฐานว่าไม่น่าจะเป็นการคัดลอกกัน ได้แก่ การลำดับเนื้อหา สมัญญาภิธาน และการอ้างอิงสูตรในมูลกัจจายน์ในการทำตัวรูป  บาลีไวยากรณ์มีการลำดับเนื้อหาตามคัมภีร์มูลกัจจายน์  มีการเพิ่มหัวข้อสมัญญาภิธานซึ่งไม่ปรากฏในคัมภีร์มูลกัจจายน์ และไม่อ้างถึงสูตรในมูลกัจจายน์  ส่วนมูลน้อยอาศัยมูลใหญ่มีการลำดับเนื้อหาตามคัมภีร์สัททพินทุ แยกหัวข้อกิริยากิตก์โดยลำดับหลังอาขยาตเพื่อให้ผู้เรียนซึ่งเรียนจบเรื่องนามและกิริยา สามารถฝึกแปลได้ทันที ไม่มีหัวข้อสมัญญาภิธาน และยังคงอ้างถึงสูตรในมูลกัจจายน์ที่สำคัญ  ในภาพรวม บาลีไวยากรณ์มีความสม่ำเสมอของเนื้อหา ศัพท์ทางไวยากรณ์ ตัวอย่างภาษาบาลีและคำแปล คำอธิบาย ซึ่งมีความเป็นแบบเรียนสมัยใหม่มากกว่า