พุทธวิพากษ์พิธีกรรม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาพิธีกรรม 2) เพื่อศึกษาวิพากษ์พิธีกรรม และ 3) เพื่อพุทธวิพากษ์พิธีกรรม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งเน้นวิจัยเอกสารเป็นหลัก โดยการศึกษาค้นคว้า รวบรวมข้อมูลจากเอกสารปฐมภูมิและเอกสารทุติยภูมิ

ผลการวิจัย พบว่า 1) พิธีกรรม เป็นการกระทำที่เป็นวิธีที่จะให้สำเร็จผล หรือนำไปสู่ผลที่ต้องการ เป็นการกระทำของกลุ่มคนที่มาพบปะสังสรรค์และสร้างแบบแผนพิธีขึ้นมาเพื่อตอบสนองความต้องการในการดำรงชีวิตอยู่ร่วมกัน การวิพากษ์พิธีกรรมในประเทศไทยนั้น เกิดจากความเชื่อในอำนาจลี้ลับเหนือธรรมชาติและศาสนาอันประกอบด้วยความเชื่อดั้งเดิม พระพุทธศาสนา ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และความเชื่อจากชาติพันธุ์ที่ได้มีการติดต่อไปมาหาสู่กัน 2) ความเชื่อ ความต้องการ นำมาซึ่งการเกิดพิธีกรรมขึ้น การวิพากษ์พิธีกรรมนั้น เป็นการใช้อารมณ์ความรู้สึกไปตัดสินวิเคราะห์ในการประกอบพิธีกรรมนั้น ๆ ว่ามีสาเหตุเกิดจากอะไรถึงได้มีพิธีกรรมนี้ และพิธีกรรมนั้น ๆ หวังผลอะไรให้เกิดขึ้นแก่บุคคล หรือชุมชนในสังคมนั้น ๆ โดยมีนัยยะสำคัญที่ผูกพันอยู่กับความเชื่อ ศาสนา สังคม โดยมีวัฒนธรรมและประเพณีต่าง ๆ ที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่โบราณเป็นตัวเชื่อม 3) พระพุทธศาสนามีพิธีกรรมต่าง ๆ มากมาย ซึ่งมีผลต่อการสร้างจิตสำนึกทางศาสนาและมีผลต่อวิถีชีวิตในสังคมไทย โดยพุทธพิธีกรรม ผลของพิธีกรรมจะมุ่งเน้นไปเพื่อความพ้นทุกข์และดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข และพิธีกรรมนั้นยังมีส่วนช่วยให้พระพุทธศาสนาคงอยู่ ซึ่งพุทธพิธีกรรมนี้จะขาดเสียมิได้ เพราะพิธีกรรมนั้นทำให้เกิดการรวมมวลชนเข้าด้วยกันให้เป็นหน่วยเดียวกันมีความรู้สึกร่วมกันทำให้พระศาสนามั่นคงและอยู่คู่มนุษยชาติต่อไป