การสร้างสุขนิสสัยในการบริโภคปัจจัย 4 ตามแนวพุทธธรรม

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องการสร้างสุขนิสสัยในการบริโภคปัจจัย 4 ตามแนวพุทธธรรม มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1. เพื่อศึกษาสุขนิสสัยในการบริโภคปัจจัย4, 2. เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมที่มีผลต่อสุขนิสสัยในการบริโภคปัจจัย4, 3. เพื่อสร้างสุขนิสสัยในการบริโภคปัจจัย4 ตามแนวหลักพุทธธรรมงานวิจัยนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพเอกสารและมีการสัมภาษณ์เชิงลึกจำนวน 7 รูป/คน ประกอบ โดยการศึกษาจากข้อมูลปฐมภูมิ ได้แก่ พระไตรปิฎก และข้อมูลทุติยภูมิ ได้แก่ อรรถกถา ตำรา และเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีวิเคราะห์แบบสร้างข้อสรุปอุปนัย ผลของการวิจัยพบว่า

          สุขนิสสัย คือนิสัยที่ก่อให้เกิดสุขลักษณะ ช่วยให้บุคคลมีสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดี สุขนิสัยเป็นความประพฤติจนเกิดความเคยชินจากการใช้ปัจจัย 4 ได้แก่ การใช้เครื่องนุ่งห่ม การบริโภคอาหาร การอยู่ในที่อยู่อาศัย และการดูแลสุขภาพ      

          หลักพุทธธรรมที่ใช้ในการสร้างสุขนิสัยได้แก่หลักโยนิโสนมนสิการสำหรับการรู้จักคิวิเคราะห์การใช้ปัจจัย4 ให้มีความคุ้มค่า หลักธรรมสันโดษเป็นหลักรู้จักประมาณในการใช้สิ่งจำเป็นสำหรับชีวิต และหลักธรรมโภชเนมัตตัญุตา สำหรับรู้จักประมาณในการบริโภคอาหาร วิธีสร้างสุขนิสสัยในการบริโภคปัจจัย4 ตามพุทธธรรมข้างต้นสามารถทำได้ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 การได้มาปัจจัย4 มาด้วยความบริสุทธิ์ทั้งกาย วาจาและใจ การใช้สอยต้องคำนึงถึงคุณค่าแท้ รู้ถึงวัตถุประสงค์หลักในการบริโภค ขั้นตอนที่ 2 บริโภคด้วยความประหยัดสุดประโยชน์สูง แต่ละปัจจัยต้องใช้ให้คุ้มค่าทุกมิติ ขั้นตอนที่ 3 การบริโภคโดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม คือ ไม่ทำให้สิ่งแวดล้อมได้รับผลกระทบ และมีความกตัญญูต่อปัจจัย4 คือ รู้สำนึกถึงความมีคุณค่าของปัจจัย4 และดูแลรักษาไว้ให้ดี ทำตามวิธีดังกล่าวสม่ำเสมอจนเป็นนิสัย จึงจะนำมาซึ่งความสุขเพื่อการดำรงชีวิตและเพื่อนำไปสู่การพ้นทุกข์