การศึกษาพฤติกรรมเสี่ยงในการใช้สารเสพติดของนักเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ของสถานศึกษาแห่งหนึ่งในเขตจังหวัดปริมณฑล

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสาเหตุของพฤติกรรมเสี่ยงในการใช้สารเสพติดของนักเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ในสถานศึกษาแห่งหนึ่งในเขตจังหวัดปริมณฑล รวมถึงการสังเคราะห์แนวคิดที่เกี่ยวข้อง และเสนอแนะแนวทางป้องกันและแก้ไข เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกเป็นเครื่องมือ ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ นักเรียนชั้นปีที่ 3 ปีการศึกษา 2568 จำนวน 11 ราย และบุคลากรของสถานศึกษา 4 ราย รวม 15 ราย ดำเนินการเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่าแนวทางป้องกันและแก้ไขพฤติกรรมเสี่ยงของนักเรียนระดับ ปวช. ดังนี้ (1) สถานศึกษาควรกำหนดนโยบายด้านยาเสพติดอย่างชัดเจน (2) ให้ความรู้เรื่องโทษและพิษของยาเสพติด ตลอดจนกฎหมายที่เกี่ยวข้อง แก่นักเรียน บุคลากร ผู้ปกครอง และชุมชนอย่างต่อเนื่อง (3) จัดกิจกรรมรณรงค์ เช่น ดนตรี กีฬา ศิลปะ และนิทรรศการในวันสำคัญ พร้อมสอดแทรกความรู้ในบทเรียน (4) จัดระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ได้แก่ การจำแนกกลุ่มเสี่ยง ตรวจปัสสาวะอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง และเยี่ยมบ้าน (5) ครูและผู้ปกครองควรใกล้ชิด สังเกตพฤติกรรมของนักเรียน (6) ร่วมมือกับตำรวจ วิทยากร ผู้เชี่ยวชาญ และผู้นำชุมชนในการป้องกันการมั่วสุมอบายมุข และ (7) สถานศึกษาควรจัดสภาพแวดล้อมให้สะอาด ปลอดภัย และเหมาะสมต่อการเรียนรู้ จากผลการวิจัย พบแนวทางป้องกันและแก้ไขพฤติกรรมเสี่ยงในการใช้สารเสพติดของนักเรียนระดับ ปวช. ได้แก่ การกำหนดนโยบายด้านยาเสพติดในสถานศึกษาอย่างชัดเจน ให้ความรู้เกี่ยวกับโทษของยาเสพติดแก่ทุกภาคส่วน จัดกิจกรรมรณรงค์และสอดแทรกเนื้อหาในบทเรียน จัดระบบดูแลนักเรียนโดยจำแนกกลุ่มเสี่ยง ตรวจปัสสาวะ และออกเยี่ยมบ้าน ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างครู ผู้ปกครอง และหน่วยงานภายนอก เช่น ตำรวจหรือผู้นำชุมชน และปรับปรุงสภาพแวดล้อมในโรงเรียนให้ปลอดภัย สะอาด และเหมาะสมต่อการเรียนรู้