รูปแบบการพึ่งตนเองของแพทย์วิถีธรรมเชิงพุทธบูรณาการ

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) แนวคิดเรื่องการพึ่งตนเองในพระพุทธศาสนาเถรวาท, 2) รูปแบบการพึ่งตนเองของแพทย์วิถีธรรมชุมชนภูผาฟ้าน้ำ, และ 3) เสนอรูปแบบการพึ่งตนเองเชิงพุทธบูรณาการของแพทย์วิถีธรรม, โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่มย่อย การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม เก็บข้อมูลจากบุคคล/รูป จำนวน 25 ราย

        ผลการวิจัยพบว่า การพึ่งตนเองในพระพุทธศาสนาเถรวาทมี 2 ระดับ ได้แก่ 1. ระดับโลกียะ คือ การมีปัจจัย 4 อย่างพอเพียง, และ 2. ระดับโลกุตระ คือ การพัฒนาตนด้วยภาวนา 4 ได้แก่ กาย ศีล จิต ปัญญา โดยมีนิพพานเป็นเป้าหมายสูงสุด, และเน้นการแบ่งปันช่วยเหลือผู้อื่นรูปแบบการพึ่งตนเองของแพทย์วิถีธรรมชุมชนภูผาฟ้าน้ำ ประกอบด้วย 9 ด้านได้แก่ 1. สุขภาพปรับสมดุลร้อนเย็นกายใจ, 2. เศรษฐกิจกสิกรรมไร้สารพิษสาธารณโภคีตลาดอาริยะ, 3. พลังงานพลังงานโซลาร์เซลล์พลังงานฟืน, 4. สังคมถือศีล 5 ละอบายมุข, 5. ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมแปรขยะให้เป็นประโยชน์, 6. จิตใจมีชีวิตพอเพียงเรียบง่าย, 7. การสื่อสารเผยแพร่ธรรมะเพื่อการพึ่งตน, 8. การศึกษา ส่งเสริมความรู้คู่คุณธรรม, และ 9. เทคโนโลยี (ใช้เทคโนโลยีอย่างเรียบง่าย รูปแบบการพึ่งตนเองเชิงพุทธบูรณาการแบ่งออกเป็น 4 ด้านตามหลักภาวนา 4 ได้แก่ 1. ภาวิตกายการพึ่งตนเองด้านสุขภาพ, เศรษฐกิจ, และพลังงาน, 2. ภาวิตศีลการพึ่งตนเองด้านสังคม, และทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, 3. ภาวิตจิตการพึ่งตนเองด้านจิตใจ และการสื่อสาร, และ 4. ภาวิตปัญญาการพึ่งตนเองด้านการศึกษา และเทคโนโลยี, ซึ่งสะท้อนแนวทางการพัฒนาตนเองอย่างสมดุลทั้งภายนอกและภายในควบคู่กับการเกื้อกูลผู้อื่นตามแนวทางพระพุทธศาสนา