สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส: พลวัตการปรับเปลี่ยนรูปแบบ กลวิธีนำเสนอพุทธธรรมสู่สาธารณชน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพลวัตของรูปแบบกลวิธีการนำเสนอพุทธธรรมของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และเพื่อพัฒนาต่อยอดแนวทางดังกล่าวให้สอดรับกับบริบทยุคดิจิทัล โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพผ่านการวิเคราะห์เอกสารต้นฉบับของพระองค์ ร่วมกับการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ทรงคุณวุฒิด้านพระพุทธศาสนา การสื่อสาร และการศึกษาศาสนาในบริบทร่วมสมัย เพื่อให้เข้าใจทั้งแนวคิดดั้งเดิมและการประยุกต์ใช้ในปัจจุบัน

            ผลการวิจัยพบว่า พระองค์ทรงเป็นผู้นำด้านการปรับเปลี่ยนการเผยแผ่ธรรมะอย่างเป็นระบบ ด้วยกลวิธีที่มีพลวัต 5 ด้าน ได้แก่ การใช้ภาษาธรรมะที่เรียบง่าย การจัดระบบการศึกษาธรรมะ การใช้สื่อสิ่งพิมพ์ การวางโครงสร้างการปกครองคณะสงฆ์ และการเชื่อมโยงธรรมะกับวิชาการสมัยใหม่ ด้านการประยุกต์ใช้พบว่า กลวิธีเดิมของพระองค์ได้รับการต่อยอดผ่านสื่อดิจิทัล เช่น เว็บไซต์ mahasamana.org เฟซบุ๊กเพจ “วชิรญาณวโรรสวิทยา” และอินสตาแกรม “Vajirananavarorasa_vidaya” สะท้อนถึงการปรับตัวตามกาลสมัยโดยไม่สูญเสียสาระสำคัญทางธรรม อันเป็นแนวทางที่สามารถพัฒนาไปสู่การสื่อสารธรรมะอย่างยั่งยืนในยุคปัจจุบัน